Gijsbertje and her husband and two children, Dick and Hendrene came to the USA in february 1913. She was pregnant of Maatje [Martha]. At the end of 1918 she gets tuberculosis and 18 months later in may 1920 she dies, at that time she has four children. About two months later her husband commits suicide and the children are placed in separate families where they grow up.
- Moeder Gijsbertje is NH en woont -
1887-1900 Ede Veldhuizen 89,
Venendaal Bovenpad 86,
25-2-1913 Noord-Amerika.
Jacob Marinus is 17-5-1904 ingelijfd en nog dienende.
Gijsbertje stuurde foto en brieven aan Grietje van Roekel, haar zuster en de oma van Truus Overeem.
Truus had in her collection a picture of Gijsbertje, Jacob and their children. She also had a number of letters from Gijsbertje, Jacob en Bart van Maanen that give an unique and intimate view of the life of Gijsbertje and her family in America. The last, sometimes heart-breaking, letters contain details of the illness and decease of Gijsbertje. In the letters a son Gerrit is mentioned, it is not clear wether Gerritje was meant there. Did a son by the name Gerrit exist? Gijsbertje sent picture and letters to Grietje van Roekel, her sister and the grandmother of Truus Overeem.
Overzicht:
- Foto van Gijsbertje & Jacob en gezin.
- Brief van 3-11-1914 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Fragmenten van brieven ca 1915 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 13-1-1915 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 9-2-1915 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 1-8-1915 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 9-1-1916 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 20-10-1918 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 21-4-1919 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 5-9-1919 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 30-10-1919 van Gijsbertje - transcriptie - translation.
- Brief van 2-4-1920 van Bart van Maanen - transcriptie - translation.
- Brief van 10-5-1920 van Bart van Maanen - transcriptie - translation.
- Brief van 11-5-1920 van Jacob van Wijk - transcriptie - translation.
- Brief van 8-1920 van Bart van Maanen - transcriptie - translation.
Foto van Gijsbertje, haar echtgenoot Jacob en de kinderen Hendrina, Maatje en Dirk.
De foto moet ruim na 1913 maar voor de geboorte van Gertrude in 1917 genomen zijn:
Picture of Gijsbertje (Grace), her husband Jacob (Job) and the children Hendrene,
Martha and Dick. The picture has been taken after 1913 but before the birth of Gertrude
in 1917:
Ga naar overzicht | begin
Brief van 3-11-1914 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (8 kantjes): Transcriptie:
[blad 1v] 2 |
het is nog zo vroeg |
ik zit bij de lamp te schrijven en Job is net weg mais plukken |
het is hier nu zoo druk |
de menschen gaan alle bij donker al naar 't land |
wij hebben een hele beste bouw van 't jaar |
de mais is bijzonder best |
we hebben al een grooten stal vol en buiten ook al twee heelen grooten hoopen |
Job moet nog een dag of 12 plukken dan heeft hij het er uit
en ik ben nu ook den heelen dag druk met het werk |
ik moet nu alles thuis doen alleen |
we hebben 23 varkens |
daar zijn wij mee aan 't mesten |
die wegen zoon 150 pond door mekander |
en dan nog 15 zeugen |
die moeten we dan zelfs houden |
eene koei is er
[blad 2] 3 |
van de zomer doodt gegaan |
de veearts zij dat hij heel overheet was dat het van de warmte was |
hij had ons 65 dollar gekost en ook een zeug en een kalf |
maar anders gaat het heel goedt |
het was wel een heele schade maar er is niks aan te doen |
als we zelf maar gezondt blijven moeten we nog dankbaar zijn |
Bart oom is tegenwoordig nog al goed |
hij zegt je hoeft je nergens mee te behelpen |
als je je eigen niet redden kan of je bent verlegen ergens om dan zeg je het maar |
[blad 2v] 4 |
dus dat is nog al mooi |
als nu de varkens maar gezond blijven en de mais is duur en we kunnen een hoop
verkoopen dan komen we wel door de schuld heen |
dus dat is toch ook al een mooi begin |
we hebben een paard met een veulen |
dat heeft Job nu verkocht aan G Kramer want die gaat ook trouwen met maart |
het veulen houden we zelfs |
het is niet zoon besten in t werk |
100 dollar krijgen we er voor |
nu zegt Bart oom als de mais er uit is dan gaan we er op uit Jeek voor een paard voor je |
Job is hier Jeek en Dirk Dick en Driena Herttie en Maaitje wordt nooit anders genoemt als
bébie |
[blad 3] 5 |
Zondag zijn ik en Hattie en bebie naar de kerk geweest naar de middag |
en dan zetten we het paard bij waaijenberg neer |
daar zijn we s avonds ook gebleven |
Job en Dick zijn ook gekomen s avonds en Arie Dibbet want die komt alle veertien dagen
Zondags bij ons |
maar ik moest de kerk nog uit met beeb |
ze begon zoo hardt te praaten want het is een klein katje dan kun je niet denken |
ze word nog baas over Herttie als het zoo door gaat |
ze zegt in de kerk stoutterd tegen Herttie |
ze kan zoo hardt
[blad 3v] 6 |
loopen | ze doet al niks als wegloopen als ze maar kans heeft |
Dick begint groot te worden maar lang zo dik niet meer als hij geweest is |
hij heeft een nieuw pak en nieuwen schoenen |
Herttie krijgt al zulk lang haar |
het groeid zoo hard 't hangt al heel op de rug |
ze gaat nu ook naar school en kan haar daar best redden |
ze wil veel liever gaan als thuis blijven |
het school is ook zoo mooi kort bij |
ze heeft ook een nieuwen mantel een heele mooien |
7½ dollar kost die en ook een jurk |
ze dragen niks geen Hollansche kleeren meer |
alles is te klein |
Herttie heeft die blauwe jurk nooit aan gehad |
nu die goed voor bebie die past zij net |
[blad 4 op de kop] schrijf maar spoedig terug | 7 |
ja ik moet uit schijen met schrijven |
ik moet noodig gaan melken en de kinderen zijn ook wakker |
het zat mij wel verkeert toen ik die brief gelezen had maar we zijn er nu onder uit
het welk wel gelukkig is |
schrijf maar spoedig terug |
ontvang deze letteren in gezondheid en doet de familie alle de groete |
maar en als je Jet spreekt moet je zeggen dat ze is gauw moet schrijven |
we weten niet wat dat toch is dat die heel niet schrijft |
nu alle de Hartelijke groete G v Roekel |
[blad 4v] 8 |
nu was het verleden week toch dat er een andre brieven booi was en die had
een brief van haar bij ons in de bus gedaan en Dirk had doen savonds de briefen op gehaalt |
toen had ik heel naar geen adres gezien |
ik had er ook geen erg in dat die voor haar was en toen heb ik die los gemaakt en gelezen |
bartje is een ander wijf als zus |
nu is ze twee jaar getrouwd en nog nooit een woordt met haar gehad
en ze kon tegenwoordeg best een kopje koffie missen stond er in die brief |
hoe vind je dat wel |
Job wierdt zoo kwaad |
hij zijt wij hebben het altijd gedaan wat ben ik blij dat ik weg ben |
ik ben wel erg verkeert maar ik kan er niks aan want ik kan ze ook missen
[omhoog rechts] gelukkig |
het was ook wel toevallig dat we net die brief gelezen hebben
Translation:
Dear mother brother, sister and children.
We received your letter and understood that you are all still in good health. We are all in good health too. We did indeed receive the letter about the decease of aunt Rikje, we gave it to Bart van Roekel who in turn would send it to uncle Geurt. Uncle Geurt is getting worse, he has not been in bed already for about three weeks because he cannot stay in bed at all because of tightness in his chest. Bart was afraid that he would not make it through the winter.
It is still early now, I am writing near the lamp and Job has just gone to pick corn. It is now very busy here, people go to the land while it is still dark. We have a very good crop this year, the corn is very good! We already have a stable full of corn and two very big piles outside. Job has to pick during a day or 12, then it is done and I am now busy doing work the whole day long. I have to do everything at home all by myself. We have 23 porkers, we ar fattening them, they weigh about 150 pounds each. And then we also have 15 sows that we keep for ourselves. One cow has died this summer. The vet said that it was overheated, that it was caused by the heat, it had cost us 65 dollars. Also a sow and a calf died but for the rest everything goes very well. If we only stay healthy ourselves we should be thankfull. Uncle Bart is doing well these days, he tells us not to bother about anything. I you can not fend for yourseld or if you need something, just tell it! So that is nice. Now if only the pigs will stay in good health and the corn price is high and we can sell a lot then we will be able to pay our depts. So that is already a good start. We have a horse with a foal. Job sold it to G. Kramer these days because he is getting married in march. We keep the foal for ourselves. It [the horse] is not a very good worker, we are getting 100 dollars for it. Now, sais uncle Bart, if we are don with the corn then, Jeek, we are going out to find a horse for you. Job is Jeek here, Dirk Dick and Driena Herrtie and Maaitje is never named otherwise as 'baby'.
On sunday me and Hatie and baby have been to the church in the afternoon. Then we put the horse at Waaijenberg. We also stayed there in the evening. Job and Dick also came along in the evening and also Arie Dibbet, because he [Arie] visits us every fortnight on sunday. But I had to leave the church with baby. She began talking so loud because it is a little kitten, you don't know how cattish she is! She will domineer over Herrtie if it goes on like this, right in the church she sais: 'Naughty girl' to Herrtie! She can walk so fast, she does nothing but walking away if she just gets a chance. Dick is gowing up but he is not as fat as he used to be, he has a new suit and new shoes. Herrtie's hair is becoming very long already, it gows so fast, it hangs all down her back now. She now goes to school also and she does very well there, she prefers much more to go as to stay home, the school is nicely close by. She has a new coat, a very nice one, it costs 7½ dollar, and also a new frock. They don't wear any Dutch clothes no more, they are all too small. Herrtie never wore that blue dress, now that is a good one for baby, it is just fitting for her.
Please write back soon. Yes I must stop writing. It is time to milk the cows and also the children just woke up. After reading that letter I felt bad but now we have accepted it which makes life easier. Please write back soon. Receive this letter in health and pass our greetings to the family. But if you see Jet you must tell her that she ought to write soon. We don't know the reason for her not to write at all. Now our kind regards to all of you. G. v. Roekel.
[postscript] Now it is the case that last week there was another postman that put a letter of her [who ?] in our box. Then in the evening Dirk had collected the letters. Then I did not look at the addresses, so I was not aware of the fact that this letter was directed to her. And so I have opened en read it. Bartje [who is Bartje?] is another woman as sister [?]. 'Now she has been married for two years and I had never words with her [Gijsje ?] and she could easily miss a cup of coffee these days', had been written in this letter. What do you think of that? Job became so angry, he said: 'it is always our fault, how happy I am to have gone away'. I am very sad [or angry] about this but I can't do anything about it, I can happily do without them. It was just by chance that we did read just that letter!
Fragmenten van twee verschillende brieven van ca 1915 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje.
Eerste fragment van 1 bladzijde, misschien toegevoegd aan de brief hiervoor:
Het tweede fragment van twee bladzijden:
Transcriptie eerste fragment:
Transcriptie tweede fragment:
[gewone tekst] 5 | Hoe gaat het toch wel met Jet daar hooren we niks meer van | is zij nog al goed tegenwoordig | ik kan mij wel eens verdrietig maken | dan zeg ik wel eens tegen Job ze schrijven toch ook heel niet meer | och want we zien altijd al lang weer tegen en nu tenminste weer met dit geval van Moeder | wees toch maar zoo goed Grietje en schrijf ons toch maar dadelijk terug | al is het dan maar een klein stukje | dan weten we toch nog eens weer wat hoe of het is | we haden
[blad 1v] 6 | het van Jantje wel in de krant gelezen als dat ze bevallen was | is kobus nog altijd weg of is hij thuis | hoe gaat het met Hentje en Roelef en de kindren | en bij Gijs is Jan daar ook goed weer beter | ik weet ook altijd zoo slecht wat ik moet schrijven anders zouden we ze allen nog wel eens schrijven | het is al laat | Job en de kinderen slapen al | het is al tien uur ik zal maar eindegen met schrijven en hoop maar dat gij deze letteren te zamen in gezondheid mag lezen | wij wenschen u allen dan te samen een gelukkig nieuwjaar toe en hopen als dat we maar gauw magen hooren dat het met Moeder weer wat beter is | nu zal ik maar eindegen want mijn papier is vol | [zie verder bovenaan blad 1]
Tranlation first fragment:
Tranlation second fragment:
Brief van 13-1-1915 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (8 kantjes):
Transcriptie:
Sioux center 13 januari 1915 | Waarde Zwagger Zuster en Kindren | Daar wij de pen opnemen om u eenigen letteren te schrijven als dat wij allen nog goed gezondt zijn en u brief gisteren ontvangen hebben daar wij erg naar verlangden dat kunt u wel denken | och het is wel een heel gemis van
[blad 1v links] eerst erg vol van maar nu met u brief was hij verblijd dat zij zoo maklijk voor haar zelfs heen gegaan was | toen wij u brief kregen als dat Moeder ziek was toen zeiden we al tegen elkaar als het nu maar niet mis loopt | maar toch hadden we er geen erg in van zoo gauw | och het is dan ook wat zoo ver van elkaar | hier is bij ons alles nog al het ouden | gisteren is Oom Gerrit en tante Jeen bij ons geweest | ze kwamen ook onverwachts | ze hadden een vetten koei geschlacht en hij had nog weer een paar grooten stukken vleesch bij haar en een grooten bonk vet | aankomende woensdag moeten wij er heen en Bart oom en Tante Mina ook en van daag zijn wij nog naar Jantje van Bart oom geweest |
[blad 1v rechts] die woont ook niet ver van ons van daan | die heeft ook een druken huishouden | 7 kinderen | de kleinsten is 4 Maanden Oud maar ze is zoo dik en vet | ze aard goed naar Bart oom zelfs | het is hier nu alle dag mooi weer en ook niets koud | voor nieuw jaar hebben we hier al heel wat kou gehad | het vroor ook zoo hard | s morgens was bij ons in huis alles bevrooren | Arie Dibbet is van de winter bij ons en nu met Maart | dan gaat hij naar Bart oom | daar heeft hij zijn eigen verhuurd voor een jaar | en dat u schreef over den oorlog dat Amerika ze uit levert daar is gelukkig nog niets van waar | wij hooren er nu niet zoo veel meer van als eerst | er zijn al wel verscheiden gegaan hier uit Amerika |
[blad 1 links] maar als je niet wilt dan hoef je niet te gaan | het hangt aan je eigen belang af | die hier weg zijn dat zijn ook allemaal jongen jonggens | de menschen zeggen hier als het zoo ver komt dat Amerika ze alle uit zou leveren dan bleeff hier ook niet zoo veel over want niet an leen uit Holland uit Duitsland hebben hier ook zoo veel menschen | och als het zoo ging dat je nu weg moest dat zou toch ook wat wezen | om hier te blijven was wat maar om te gaan was ook wat | ik zou niet weten hoe te doen | Job zegt als ik weg moet dan gaan julie mee | ik wil nooit hebben als dat je daar an leen bleef met de kindren |
[blad 5 naschrift op de kop bovenaan] ons adres is J van Wijk Perkins R1 Box 33 Iowa N Amerika | 5 | [gewone tekst] je weet toch zeker wel als dat we ook nog een kleine hebben die wordt 9 Jullie een Jaar oud | zij heet Gerritje dan kunt u wel denken waar na zij heet | zij is erg zoet | ze heeft nu twee tantjes | pas ze heeft de mazelen gehad en dat duurde wel lang eer dat ze daar van beter was | maar nu is ze er weer overheen gelukkig | hebben julie ook veel kuikentjes | wij hebben er ruim twee hondert | wij hadden van vom[?] vader gehoord als dat tante Huibertje ook overleden was | ik heb de brief gelezen die Naaitje hem geschreven had | Oom Bart komt nogal eens gedurig bij ons maar Oom Gerrit zien we niet veel | die heeft een soort van een beroerte gehad | die valt ook
[blad 5v] hard af | hij begint er nu zoo oud uit te zien | Evert is ook gegaan voor een paar weken geleden onder dienst | dat trekt hij zich ook al erg aan | Arie Dibbet moet ook al weg de 25 Juni | hij is nu meest al hier bij ons geweest | zijn kist met kleeren hebben we ook hier | hij ziet er nog al niet tegen op om te gaan | bij Geertrui komen we haast nooit meer | was die maar in Holland gebleven want daar hebben we niets aan | wij zijn er in de voor zomer nog geweest maar ze zegt haast niets als je der bent | ze heeft het ook zoo mooi in huis | je durft er haast niet in te komen | Job zegt ik ga er ook niet meer naar toe als ze zoo doet | Ja Grietje mijn papier raakt vol en ik weet ook niet meer te schrijven en zal nu maar einden in de hoop dat gij deze letteren in gezondheid mooge ontvangen en dan moet gij toch eens spoedig terug schrijven | ik zal ook niet weer zoo lang wachten | ontvang dan alle de hartelijke groete van ons en ook van mij u zuster G v Roekel
Translation:
Dear brother-in-law, sister and children,
Now we take up our pen to write you this letter.
We are all in good health and received your letter yesterday that we longed for so much
as you might think.
Oh, what a great miss it is about Mother, but on the other side we have to say how lucky
she was for herself.
We are happy that she has been buried so neatly, that is at the same time a comfort
for us all.
We also let uncle Bart read the letter and he was rather full
of it at first, but now after reading your letter he was happy that she had died so
easily.
When we got your letter that Mother was ill, we already said to each other: 'If this
just will not go wrong".
But anyhow we were not aware that it would happen so soon.
Oh, it is then something to be so far away from each other.
Right here everything is like before.
Yesterday uncle Gerrit and aunt Jeen have visited us, the came
unexpected.
They had slaughtered a fat cow and they braught a few large pieces of meat and a big
chunk of fat.
Next wednesday we must go there and also uncle Bart and aunt Mina.
And today have been to Jantje of uncle Bart.
She does live not far away from us.
She has a busy household too, 7 children, the youngest is 4 months old but she is
so plump and fat, she takes well after uncle Bart.
It is good weather every day now and also not cold.
Before new year we already have had lots of cold here.
It froze so hard, in the morning at home everything was frozen.
Arie Dibbet stayed with us during the winter an now in march he will go to uncle Bart,
there he hired himself out for a year.
And what you wrote about the war that America delivers them up [send immigrants back?].
That luckily is not true yet, we don't hear about it as much as before.
A number of them have already gone, here from America.
But if you don't want then you don't need to go.
It depends on your own interest.
Those that have gone from here are all young lads.
People here say when it comes to it that America expells them, then there was not very much
left here because not only from Holland but also from Germany are many peaple here.
Oh, when we had to go now, that would be something!
To stay here was not easy, but to leave would also not be easy likewise.
I would not know what to do.
Job says if I must leave then you will come with me, I would never let you alone there
with the children.
You know for sure that we also have a baby, on the 9-th of july it will become a year.
She is called Gerritje [Gertrude?] then you might guess after whom she has been named.
She is very sweet [good?], she now has two teeth.
Not long ago she had the measles and it lasted rather long before she became well again,
but now she luckily has gone over it.
Do you have many chickens, we have over 200 of them.
We heard from [?] father that aunt Huibertje had died too.
I did read the letter that Naaitje wrote to him.
Uncle Bart regularly visits us but we don't see uncle Gerrit very often.
He has suffered from a kind of stroke, he is losing weight fast, he starts looking very old now.
Evert has hone too a few weeks ago, into the army.
He is very worried by that too.
Arie Dibbet has to go too on june 25-th.
He has been her with us most of the time.
We also have here his packing-case.
He does not afraid to go.
We do almost never visit Geertrui any more.
She should better have stayed in Holland, she does not mean anything to us.
At the start of the summer we have visited her but she does say almost nothing
if you are there.
She has such a neat house, you barely dare to enter it.
Job says I also will not go to her anymore if she behaves like that.
Yes, Grietje, my paper becomes full an I don't know what to write anymore, so I just
will end hoping that you may receive this letter in good health an then you must write
back soon.
I will not wait fo so long too.
Receive now all heartily greetings from us and also of me, your sister G. v. Roekel.
[postscript] our address is J. van Wijk, Perkins R1, Box 33, Iowa N Amerika
Brief van 9-2-1915 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (4 kantjes):
Transcriptie:
Waarde Zwagger Zuster en Kindren | Met deze laten wij u weten als dat wij alle nog gezondt zijn en hopen van u allen het zelfde te hooren | wij hebben hier al een heelen winter gehad | veel sneeuw en ook hardt vriezen en nog al koud | nu van daag is het mooi weer en het is ook wel weer wat dooi | Bart Oom heeft Arie van de morgen ook op gehaald | die knecht die hij had gaat trouwen en an leennig kan hij het ook niet aan | hij zou er anders met Maart heen |
[blad 2v links] zoo als wij in de Courant lezen is alles nog al duur in Holland | die oorlog houdt dan ook nog al aan | hier zijn de eieren 30 centen het dozijn en de boter ook 30 cent het pond en dat is nog al duur zeggen ze hier | Job heeft nog 30 kippen gekocht van de winter | we hebben er nu zoon 150 denk en ze leggen ook nog al goed | en eene nieuw melkse koei | die geeft ook best | die hebben we ook pas gekocht want van de zomer was er een dood gegaan | voor een Jaar net met Maart zijn er bij Bart oom 3 Meiden [Hattie, Grace en Mina] en Evert getrouwd en bij alle vier hebben ze ook al een kind | van de week ook nog bij een | wij hebben nu verloopen Zondag Maaitje toch ook gedoopt gekregen | het
[blad 2v rechts] wordt ook wel tijd | bijna twee jaar oud | ze was gelukkig erg stil in de kerk | je hebt haar heel niet gehoord | dat viel nog al mee want wij zagen er wel tegen op dat kun je wel denken | een dochter van Bart oom heeft er toen ook gedoopt | dat kind was ook al een half jaar oud | maar nu wou de dominéé graag het doop attest hebben van ons en ook van Dirk en Driena | wij hebben er al twee maal om geschreven naar dominee Jongebreur maar wij hooren er niets van | nu dacht Bart oom dat het van mijn en Job nog wel bij dominee Mulder zou wezen | nu hebben we aan Roelef geschreven of die dat dan eens wou vragen en het dan ons sturen wou als het er nog was |
[blad 4 links] en als Peter nu eens zoo goed zou willen wezen en gaan eens naar dominéé Jongebreur toe en vragen dan om dat doop attest van de kindren want daar zijn ze hier zoo erg op gesteld want hier zijn er zoo veel ondgedoopt | als Peter dat dan eens doen wou en als de domenie het dan mee geeft wille julie dan ook zoo goed zijn en sturen het ons dan ook | Ja ik weet nu ook geen nieuws meer en moet maar uitschijen | ik moet nog strijken en koussen stoppen want dat is wat hier | de sajet is niks sterk | ze zijn zo weer kapot | nu allen dan de hartelijke groeten van ons allen en ook van mij u zuster G v R | schrijf maar eens spoedig terug
Translation:
Dear brother-in-law, sister and children,
Thru this letter we let you know that we are all well and hope to hear from you the same. We already have had quite a winter over here, lots of snow and also freezing hard and rather cold. Now, today the weather is good and and it also thaws a bit. This morning uncle Bart collected Arie, the farm-hand he hired is going to marry and he can't manage it all by himself. He [Arie] was meant to go there [Bart's farm] in march.
As we read in the paper everythiong is rather expensive in Holland. Maybe beacause of this war that is still going on. Right here the eggs cost 30 cents a dozen and the butter also 30 cents a pound and that is rather expensive as is told here. This winter Job bought yet 30 hens, we now own about 150 and they lay rather well. And we have a new milking cow that also gives [milk] very well. We bought it a short time ago because one [cow] died this summer. Last year in march three daughters [Hattie, Grace and Mina] of uncle Bart and also Evert did marry and all four of them already have a child, this week one of these childs was born.
Last sunday we succeded at last in having Maaitje [Martha] baptized. It became time, she was almost two years old. Luckily she was very quiet in the church, you couldn't hear her which exceeded my ecpectations because we were afraid about that a little bit as you might think. On the same occasion a daugther of uncle Bart also let a child be baptized, that child was a half year old already. But now the reverend [clergyman] would like to have our certificates of birth, and also those of Dirk [Dick] and Driena [Hendrene]. We already wrote twice for it to reverend Jongebreur but we don't hear anything in return. Now uncle Bart thought that those [certificates] of me and Job would be at reverend Mulder. Now we did write to Roelef wther he would ask it one day and then send it to us if it was still available. And now if Peter would be so good as to go to reverend Jongebreur one day and ask for these birth certificates of the children, because here they like these [certificates] very much, because there are so many unbaptized [children] over here. If Peter would do this one day and if the reverend hands it over to him, would you be so good then to send it to us.
Now I don't know of any news anymore and I just should stop writing. I still have to iron and mend stockings because that is quite a problem here, the woolen yarn isn't strong and they are soon in holes again. Now then our heartily greetings to all of you and also of me your sister G. v. R. Please write back soon.
Brief van 1-8-1915 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (6 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v] 2 | warm weer | van morgen heeft het nog zo hard geregend | in een tijd van een oogenblik was alles water | en ook zwaar onweer | we hebben van de zomer al heel wat regen gehad maar de bouw staat er goed voor | de haver is zoo best | die is zoo zwaar van 't zaadt | en de mais staat ook best | en de aardappels zijn zoo groot en ze meellen zoo, net of dat het Hollandsche aardappels zijn | boonen hebben we ook genoeg | de kool groeit niet zoo best | en dop erwten hebben we ook zoo veel | het wil hier allemaal wel groeien | morgen komt Bart Oom de haver eraf maaien
[blad 2] 3 | en Arie die komt ook helpen en dan gaat Jop weer bij Bart oom helpen en Jop Dibbet is hier ook net bij ons in de buurt | hij komt ook gedurig bij ons | die heeft hier ook goeden schik | hij is al goed gewend | hoe gaat het met de kindren | Jantje en Driena beginnen u zeker al wel wat te helpen in huis | heeft Gerrit goeden schik met het school gaan | hoe gaat het nu met Hendrik | heeft hij de daawworm nog of wordt dat beter | is hij nog zoo dik | hij loopt zeker
[blad 2v] 4 | altijd al wel buiten | bij ons gaat het ook goed met de kinderen | ze slapen nu nog | het is nog vroeg | ik had gisteren de brief niet vol gekregen | ze zijn nu weer drie maanden thuis | met September moeten ze weer naar school toe Dirk en Driena | en Maartje is altijd nog maar even dik | die is altijd den heelen dag buiten | ze begint nu ook goed te praaten, alles kan ze nu zeggen | Toen Gerrit geboren is was ze nog niet schoon maar nu gelukkig wel | ze zegt het altijd | Gerrit groeit ook goed ik heb hem niet meer aan de borst want ik had toch niks meer | maar hij eet
[blad 3] 5 | goed en kan ook goed uit een kopje drinken | hij is erg zoet je hoort hem bijna nooit | hoe gaat het bij julie met de kuikens | heb je er weer zoo veel als verleden jaar | wij hadden er een goeien 300 maar er zijn er weer een hoop dood gegaan | De kippenluizen zijn hier zoo erg | of dat soms door de warmte komt dat weet ik ook niet maar het is hier overal want het kan hier soms toch zo heet wezen | het is nu van de zomer lang zoo heet niet als verleden jaar | nu is het nog wel
[blad 3v] 6 | eens een dag een of twee maar dan verandert het al weer | hoe gaat het met uzelfs Grietje | kunt u weer beter of gaat het nog niet best | ik heb hier toch zoo veel last van hoofdpijn en dan zoo in de rug | ik denk dan het komt van de strafen zon want die schijnt soms zoo heet | ja mijn nieuws is op | ik weet ook niks meer | je moet maar eens gauw terug schrijven hoe het bij u allen gaat | bij C van de Zandschulp zijn ze deze maand ook wat te wachten ze hebben er zoon schik van ze wonen heel kort bij ons, we komen er gedurig | ik heb een heelen mooien jurk gekregen voor Gerrit van Maartje een witten [rechts omhoog] geborduurde | bij Bart oom is ook alles bij het ouden | toen met [blad 5 bovenaan op de kop] het sterven van moeder was Bart oom zoo verdrietig dat trok hij zich zoo erg aan | hij zegt wat ben ik blij dat ik toen nog naar Holland geweest ben | nu alle de hartelijke groeten van ons G v Roekel | schrijf maar spoedig terug
Translation:
Dear brother-in-law, sister and children,
Through this [letter] we we want to let you know that we are all in good health yet, which already is a great privilege, and we hope to hear from you all the same. We did wait a bit long writing but I have been so busy all the time. Job incessantly said: 'Just write once soon', but delays are dangerous and sometimes things just go like this.
The weather is hot over here, this morning it dit rain so hard, in notime water was everywhere and a heavu thunderstorm too. We have already had very much rain this summer, but the crop promises well. The oats stands very well, heavy with seed, and the corn is also very good, and the potatoes are so so big and floury, they are just like Dutch potatoes. We have also got plenty of beans but the cabbage doesn't grow very well, and we also have lots of green peas. Right here everything is growing very well!
Tomorrow uncle Bart will come to mow the oats, and Arie [Dibbets] will also come with him to help, and afther this Job will be going to help uncle Bart in turn. And Jop Dibbets also has just arrived in the neighbourhood, he also visits us regularly, he also likes it here, he already grew accustomed here very well.
How are the children? Jantje and Drina surely must have started to help you a little bit in the house. Does Gerrit like it to go to school? Does he still suffer of ring-worm, or is this getting better? Is he so chubby yet? He surely must be walking outside al the time.
With our children all is well too. They are still sleeping now, it is yet early. Yesterday I did not completely fill up this letter. The are home again for three months. In september they have to attend school again, Dirk and Drina [Dick and Hendrene]. Maartje stays fat all the time, she is always outside the whole day long. She also starts talking well now, she can say everything now. When Gerrit was born she wasn't clean [trained] yet, but luckily now she is, she always tells it. Gerrit also grows well, I don't suckle him any more because I had no more [breast milk], but he eats well and also is well able to drink from a cup now. He is very good, you will hardly ever hear him.
How are your chickens doing? Do you have so many of them again as last year? We had more than 300 but a lot of them died. The chicken lice are so bad, maybe this is caused by the heat, I don't know but over here it is everwhere, because it can be so very hot sometimes. This summer is by far not so hot as last year. Now it is [hot] for a day or two and then it already changes again.
How are you yourself, Grietje? Are you becomeing better or doesn't it go very well yet? I am suffering of head-ache very much here, and also back pain. I think this is caused by the burning sun that is shining very hot sometimes. Yes I don't have left no more news, I don't know anything more to write. You should write back just soon how everything goes on with you all. At C van de Zandschulp they are expecting a child this month, they are so happy about it. The live very near to us, we often do visit them. I got a very nice dress for Gerrit of Maartje [?] a white embroidered one. At uncle Bart everything is as it used to be. When mother died uncle Bart was so sad, het took it to the heart very much. He says: 'How glad I am to have been to Holland then. Now the kindest regards from us. G. v. Roekel.
Write back soon!
Brief van 9-1-1916 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (4 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v links] en zijn vrouw nog bij ons geweest met de Automobiel | en de oudste zoon van de tweede vrouw | hier rijden nu bijna allemaal met een Auto | wat hier maar haar eigen redden kan die hebben een Automobiel | het rijdt hier vol bij de kerk is ook alles Autous Zondags | ik zou Jet wel eens zien willen op de viets | heeft ze de muts nog op of niet meer | neemt ze Heintje ook mee op de viets | dat moet je nog eens schrijven | hoe gaat het met Hendrik | hier zijn ook veel zieken menschen overal | ik weet niet veel nieuws te schrijven maar ik wou u toch maar gauw laten weten
[blad 1v rechts] als dat we u briefen ontvangen hadden | het is Zondag avond | het is hier heel mooi weer | een klein beetje vriezen snachts en overdag een beetje dooi weer | Dirk wil ook hebben dat ik in de brief zou zetten als dat hij van daag jarig is | wij hebben verleden week 21 varkens verkocht allemaal van een goeien 200 pond maar ze zijn hier niet zoo duur als bij jullie | wij hebben 6 dollar en 15 cent gehad voor de honder pond | we hebben van de jaar niet zoon goed jaar als verleden jaar want de mais bouw is erg slecht | wij kunnen van de
[blad 1 links] jaar niks verkoopen | ze was niet goed rijp geworden | het was hier een ergen natten zomer en ook geen warmte genoeg | verleden jaar hadden we nog voor goed 500 dollar verkocht en nu niets | maar daar is niks aan te doen | we zullen maar hopen dat het volgend jaar weer wat beter is | hier heerscht ook al weer veel ziekte onder de varkens | ja mijn papier raakt vol | ik weet ook niks geen nieuws meer | zal maar eindegen met schrijven all dan de Hartelijke groete van ons alle en ook van u zuster G v R | [naschrift op de kop bovenaan pagina 4] van Notaris Dingen hebben we nog niets gehoord | de vrouw van J D v Maanen is in het ziekenhuis | zij had meende de dokters een vleeschboom in de buik | maar nu hebben ze haar nog niet geopereerd want nu is het kanker en daar durven ze niet aan te beginnen om reden dat het al zoo erg is
Translation:
Dear brother-in-law, sister and children,
Today I do pick up my pen again to write you a letter. We are all in good health and also received your two letters on January 5-th. We were glad to receiver them. We were afraid that they would not come over. They were both yet firmly closed. We will thank you kindly for the trouble.
Last friday uncle Gart and his wife visited us by automobile with the eldest son of his second wife. Almost everyone is riding an automobile here these days. Whoever is making it here has an automobile. Traffic is busy and on a sunday there are lots of automobiles at the church.
I would like to see Jet on her bicycle. Does she still wear the cap [part of the local womans costume], or not anymore? Does she take Heintje with her on the bicycle? You should write me about that! How is Hendrik doing? Right here are also many sick persons everywhere.
I don't have much news to write but I would like to let you know soon that we received your letters. It is now sunday evening. The weather is very nice over here. A little bit of frost during the night and a bit of thaw at daytime. Dirk [Dick] also wants me to write in this letter that today is his birthday.
Last week we sold 21 pigs, weighing about over 200 pounds everyone of them, but they are not as expensive as with you. We got 6 dollar 15 cents per hundred pounds. We don't have as good a year as last year because the corn crop is very bad. We can't sell anything this year because it dit not ripen well. It was a very wet summer and also not warm enough. Last year we still have sold for more than 500 dollar and now it's nothing. But you can't do anything about it. We will hope that things may become a little bit better next year. Here we also have much pig disease again.
Yes my paper becomes full, I don't know anymore news. I just will end writing. Kind regards from us to all of you and also from your sister G. v. R.
[postscript] We didn't hear anything from notary Dingen. The wife of J. D. van Maanen is in the hospital. The physicians thought she had a fleshy growth in her belly. But now they didn't operate upon her yet because now it is cancer and they don't dare to begin because it is so bad already.
Brief van 20-10-1918 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (6 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v links] 3 | ontvangen om reden Jop gaat met Bart van Roekel mee met de dorsch machien | en hij had het zondag wel in de kerk gezegt maar Job kon er niet om thuis blijven | maar de Dominéé zij hij wou van wijk ook spreeken | dan kwam hij eens op een avond met zijn vrouw | hij heeft ook een autoo | ja Gerrit is al lang gedoopt | hij was pas drie weken oud | hij groeit niet hard van de zomer | met die warmte kan ik zelfs ook een poos slecht en toen had ik niets meer in de borste nu moet ik hem altijd maar voeren | hij drinkt ook wel maar nu van de week is hij zoo aan het tobben | nu wil hij haast niet eeten en erg verkouden | ik denk ook dat hij tanden krijgt |
[blad 1v rechts] en Maaitje is ook niet best in haar doen | ook al zoo verkouden en slecht eeten | die ligt ook op bed | die praat zoo en den heelen dag door dat ik het soms zat word | en Dirk en Driena gaan naar school | ze beginnen nu al zoo heel Engelsch te praaten | ze maggen bij het school heel geen Hollansch spreken | Dirk zal nu ook naar het vragenschool [catechesatie] | dat is Zaterdags want anders leeren ze ook heel geen Hollands en dan moeten ze een psalm leeren en de vragenboeken [catechismus] zijn ook net als in Holland | het is hier bijzonder mooi weer | appels zijn hier ook zoo veel maar allemaal zuure | wij konden ze zat krijgen overal | en de aardappelen zijn ook goed en mooi met het kooken net Hollandsche |
[blad 1 links] en de haver was ook best maar die is erg goeien koop | en de mais is slecht want het heeft hier al zoo vroeg gevrooren en toen is ze erg bevrooren want ze was nog niet droog | op sommigen plekken is ze zoo erg bevroore dat ze niks verkoopen kunnen | het gaat bij ons nog al en met de varkens gaat het nu ook wat beter | van de zomer gingen er nog al eens wat dood maar nu beginne ze aardeg goed te groeien | we hebben er nu nog 33 de helft is wel dood gegaan | het mais plukken wordt van de jaar ook erg laat | het is zoo veel nat weer geweest | nu is ze zoo laat droog | daar om kon
[blad 3] [naschrift op de kop, vervolg van blad 3v] Jet schrijft ons nooit meer na het sterven van Moeder hebben we nog maar eene brief gehad en toen heb ik haar terug geschreven | ik begrijp het niet van haar dat ze toch heel niet schrijft | en Geurtje zal ik eens gauw schrijven want dat is toch ook al zoo lang verleden | maar dat is mijn schuld | die heb ik niet terug geschreven | u brief met de haar linten hebben we wel ontvangen | nogmaals hartelijk dank voor de [....] we wieren er erg mee verblijd | 5 | [begin gewone tekst, vervolg van blad 2v] Job nu moij vast een poosje met de dorsch machien mee | nu verdient hij nog twee dollar en een kwart op een dag en ik kan nu dat voeren wel aan thuis | nu ben ik alle dag aan leen thuis met de twee kleine | wij gaan nu ook nog al eens een dag uit | ik rij zelf met zoon oud paard | dat is hier geen schaand | naar de kerk ook altijd | u schreef Grietje of wij het geld ontvangen hadden | nog niet | hij heeft ons toen wel geschreven de Notaris dat hij het dan stuuren zou | wij hebben al gedurig gezegd dat het wel lang duurde want we hebben het nog niet |
[blad 3v] 6 | ontvangen | als het dan niet te veel moeite is hadden we wel graag dat Peter er eens over naar de Notaris toe ging | als hij het dan nog niet weg gestuurdt had dat hij het dan toch maar doen moest want we kunne het best gebruiken hier | ik moet u toch nog schrijven Grietje oo het viel mij toch zoo hard als dat u dat schreef over dat alles van Moeder en dat ik nu niks heb | ik wou toch dat ik toch ook nog een klein neg heid had | als het maar niet zoo ver weg was maar er is niets aan te doen | het is nu eenmaal zoo | ik zal nu maar eindegen met schrijven | ik weet ook geen nieuws meer en hoop dat u deze letteren in gezondheid moogt ontvangen nu ontvang dan alle onze hartelijke groete en schrijf maar eens spoedig terug | nogmaals de groete van G v Ro.... [boven aan blad 3 volgt nog een toevoeging]
Translation:
Dear brother-in-law, sister and children,
Because this afternoon through the Lord's goodness we received your letter in good well-being and have read in it that you are reasonable well, because you are becoming even a bit better, which has lasted quite long indeed. I thought a lot about you because you have a busy household too. Yesterday the reverend [vicar?] has visited us accompagnied by an elder. He was very nice. He also asked a lot about Holland, wether we had much family over there. I had to receive him on my own because Job will join Bart van Roekel to go with the threshing-machine. He indeed did say it in the church on sunday but Job could not stay home for it. But the reverend said he would like to talk with van Wijk, then he would come once with his wife. He also owns an automobile.
Yes Gerrit has been baptized a long time ago, he was only 3 weeks old. He doesn't grow well this summer. With all this heat I myself am not doing very well a while and I had no more [milk] in my breast. Now I have to feed him all the time. He also drinks but now this week he is having a great deal of trouble, he does'n want to eat almost anything and has a bad cold. I think he is cutting his teeth too. And Maaitje [Martha] is not very well too, also having a bad cold and eating badly. She is lying in bed too, she is talking so much the whole day long that sometimes I am getting fed up with it.
And Dirk [Dick] and Driena [Hendrene] are going to school. They are beginning to talk English more and more. They are not allowed to speak Dutch at school. Dirk now will also attend the confirmation class. That is held on saturday because otherwise they don't learn any Dutch at all. There they have to learn a psalm and the catechism is just like in Holland.
Here it is very nice weather. We have lots of apples but all sour. We could get enough of these everywhere. And the potatoes are good also, cooking well just like Dutch ones. And the oats is very good to but very cheap. And the corn is bad because it has been freezing already so early and then it [the corn] has been frozen because it was not dry yet. On some spots it has been frozen so badly that they can not sell anything.
Concerning ourselves we are doing rather well. And the pigs are doing a little bit better now, during the summer so now and then some of them died but now they start growing a bit. We now still have 33 of them, half of them have died. Picking corn will also be very late this year, the weather was often very wet and because of that it [the corn] will be dry very late. Therefore Job nicely was able to go for while with the threshing-machine. Now he earns two dollar and a quarter a day and now I can handle the feeding [of the cattle] at home. Now I am home alone all days with the two small children. So now and then we go out for a day. I am riding an old horse myself, that is no shame over here. [We] always [go] to the church the same way.
You wrote, Grietje, wether we did receive the money. Not yet. He did write to us indeed, the notary, that he would send it. We often did say that it was lasting very long because we don't have received it yet. If it is not too much trouble we would very much like that Peter would go and see the notary about it. If he didn't send it then please let him do it because we can use it very well here.
I have to write you, Grietje, it was so hard on me what you have written about all those things concerning mother and that I don't hav anything now. I would very much like to have something small. If only it was not so far away, but there is nothing to do about it. I just will end writing for now. I also don't know of any more news right now and hope that you may receive this letter in good health. Now, all of you, receive our kind regards and write back once soon. Once more greetings from G. v. Roekel.
[postscript] Jet does not write us anymore. After mother's decease we did receive yet one letter only and on that occasion I wrote backto her. I don't understand of her that she doesn't write at all. And I will write to Geurtje soon because that was so very long ago. But that is my fault, I didn't write her back. I did receive your letter with the hair ribbons, many thanks again for the [???] it made us very happy.
Brief van 21-4-1919 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (6 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v] 2 | kan je niet gelooven maar van werken ook | het is heel geen zwaar werk | alles gaat hier met paarden en mesienderie | en dan wat het eeten en drinken aan gaat dat is hier ook zoo veel beter | als je het ene varken op hebt dan slacht je er maar weer een | wij hadden van winter net voor in Januari een 2 jarige bul geslacht en ook een varken | toen hadden we ook worst gemaakt en rook vlees | goed wat er van gehouden | maar nu hadden we het bijna op al weer behalve het rook vleesch nog niet en we hadden ook nog wat worstten | nu hebben we verleden week weer een varken geslacht | [....] hebben we het heellemaal uit gebraden aan stukjes van zelf | en dan heel onder het vet met wat zout er door | dan blijft het net zoo goed tot aan het laatst toe | Winnie van Oom Bart heeft mij drie dagen geholpen eerst spek uit gebraden een kamer helpen behangen | die kan zoo goed behangen | zij gaat het heel veel doen |
[blad 2] 3 | wij hebben hier van de lente heel veel nat weer oo en dat is hier wat | half Amerika hangt je dan aan je schoen | dan moeten we altijd over schoenen aan hebben want anders krijg je de schoenen zoo vol met modder | en het wil er hier niet zo maklijk af | hier zijn de menschen druk aan het haver en tarwe en gerst in maaken | wij hebben het zaat er in maar veel menschen zijn er nog druk mee bezig | het houdt nu zoo erg tegen met de vele regens | Job is nu aan het ploegen | daar moet dan de mais weer in | Job zit nu vanavond in het varkenshok bij een zeug | wij hebben 53 keuen van 12 zeugen dat is weinig is niet | nu hebben we nog zes varkens die wat later in kwamen | een met zes en een met 10 en 7 en nu is er dan weer een dat weet ik nog niet met hoeveel | het gaat hier van de jaar slecht met de varkens overal |
[blad 2v] 4 | wat zijn er in holland toch ook verschriklijk veel menschen gestorven aan die ziekten | en zo veelle bekenden | wij krijgen de Courant altijd nog van E Dekker | hij komt anders erg ongeregeld | hier zijn ook erg veel menschen gestorven | ze noemen het hier de flu [spaanse griep]| maar ik denk het is de zelfde ziekte als in holland | wij hebben het niet gehad maar het sloeg hier bijna geen huis over of ze hebben het wel gehad | Heintje is ook al naar blijven zitten [haar echtgenoot Roelof overleed waarschijnlijk aan de 'spaanse griep'] | wij hadden het verloopen zomer wel gehoord maar we kenden het haast niet gelooven | we haden het ook heel niet in de Courant gezien | Jantje moest maar hier wezen als zij zoo goed kan naaien want dat is hier zoo duur en dan kun je het nog haast niet gedaan krijgen voor je geld | meest al maaken ze hier alles | zelfs patronen kun je hier koopen net zoo groot of klein als je ze hebben wilt | hier bij onze buurman zijn ook twee groote meiden thuis | daar kon er een van 40 dollar in de maand verdienen | dat is dan 10 in de week [in de kantlijn omhoog] maar ze willen het niet doen |
[blad 3]
[naschrift op de kop bovenaan]
ik denk we zouden elkander heel wat kunnen vertellen als we eens bij elkaar waren |
maar dat hoopen we nog eens dat het gebeurd |
nu verder vele groete van ons en ook van u zuster G v Roekel |
schrijf maar spoedig terug
[begin gewone tekst] 5 |
de loonen van meiden en knechts zijn hier de laatste paar jaren erg om hoog gegaan |
knechts verdienen van de 70 tot 100 dollar in de maand |
maar de [lasten] gaan ook erg om hoog |
alles is hier wat duurder als toen wij hier kwamen |
de mantels zijn bij jullie ook nog al duur |
dat is toch ook slim zoo als u schreef |
ik heb verleden jaar een nieuwe mantel gekregen |
die kosten 24 dollar en nu heb ik een nieuw mantelpak van 40 dollar maar dat is ook mooi goed |
de kleeren zijn hier ook wel duur |
de kindren hebben nu nieuwe zomerhoeden van 2,90 dat gaat nog al |
en beiden een nieuwe zomer mantel |
en Gerritje kan nu loopen |
verleden week is ze pas begonnen |
zij deed niets als maar kruipen |
op haar gad ging ze het hele huis door |
wat ben ik toch blij dat dat kind loopt want er was geen schoon houden aan altijd op die vloeren |
[blad 3v] 6 |
[naschrift op de kop bovenaan] graag hebben |
mijn papier is vol en zal nu maar eindegen |
later maar weer wat bij leven en welzijn |
[verder op blad 3 op de kop bovenaan]
[begin gewone tekst] 6 |
u schreef Grietje als wij nog eens samen over konden komen |
maar ik denk dat zal voor eerst niet gaan |
maar als wij allen te samen gezond magen blijven hoopen we nog wel eens in onze oude
Country te komen |
Job zegt nu altijd nu zijn moeder uit den tijd is scheelt het hem niet zoo veel meer
maar anders was hij toe Kommende winter wel overgekomen |
maar nu denk ik wel van niet |
hij zegt nu moet ik eerst maar eens gaan |
als we gezond blijven |
als we dan maar een van de familie of een andre goede meid konden krijgen zou ik het
wel erg graag doen |
maar ik denk het zou ook wel niet mee vallen om hier van alles van daan te gaan |
ik zeg gedurig de kleinsten van de kindren zou ik maar mee nemen |
als ik nu met iemand bekenden mee kon gaan zou ik het heel graag doen en ik hoop
het ook altijd nog dat het nog eens gebeurd |
je moet de pottreten toch eens sturen van u allemaal |
doet het [in de kantlijn] eens alle te samen en stuurt er ons een
dat zou ik toch [verder bovenaan dit blad op de kop]
Translation:
Dear Brother, sister and children
While I take up my pen now to write you a letter once more, and so that we are all still in good health which is a great privilege. And we hope to hear it once soon from you all. We received your letter and were very happy about it. Oh, how often did I say, I don't understand it that nobody of my family is writing any more. But now however we have had a letter of Geurtje and later one more of Heintje and now last week one of you, it is getting better now! Geurtje didn't write anything about Gerrit who liked to come over, but if he wants to just let him come because over here it is much better for a lad like him.
Oh Grietje, you won't believe it about the work here, it isn't heavy at all. Everything is done with the help of horses and machinery. And concerning eating and drinking it is also much better here. If you are trough eating on pig just slaughter one again. This winter in the beginning of january we slaughtered a two year old bull and also a pig. Then we also did make sausages and smoked beef. We kept a large part of it. But now we had almost ran out of it except for the smoked beef and a few sausages. Now we slaughtered a pig again last week. [???] have fried it out all in pieces of course an then put it all completely under fat with a little bit of salt. The it will stay well until the end. Winnie of uncle Bart did help me for three days, first frying out the bacon and then wallpaper a room. She can wallpaper so very well, she will be doing that more!
The weather this spring is often very wet and that really is something over here. Half America is hanging on your shoes. In those circumstances we have to wear overshoes all the time because else you will get much mud on and in your shoes and it won't go off easily. People here are busy sowing the oats, wheat and barley. We have sowed all seeds but many people are still busy with it. It is now so retarded because of all the raining. Job is plowing now. Lateron the corn will be sowed there. This evening Job will sit in the pig shed with a sow. We have got 53 pigs from 12 sows, that is a few isn't it? Now we still have 6 sows that became in pig a bit later, one with six and one with 10 and 7 and now there is still one more, I don't now with how much. This year it is going bad here with the pigs everywhere.
How horribly many people have died in Holland of those diseases. And so many people we knew well. We still always get the papers from E. Dekker, it is coming very irregular however. Many people have died here too. The call it the flu [spanish flu] over here, but I think it is the same disease as in Holland. We didn't catch it yet but here it almost didn't miss a home or they got it. Heintje also is left in trouble [her husband Roelof most likely died because of this 'spanish flu']. We did hear about it already last summer but almost couldn't believe it. We also hadn't seen it in the papers.
Jantje should be here if she can sew so well because it so expensive here! And then you still almost can't let it be done for your money. In most cases they make everything here by themselves. You can even buy patterns [designs?] here as big or small as you want to have it. Here at our neighbour they have two big maidens at home. One of them could earn 40 dollars a month, so that is 10 a week, but they don't want to do it! The wages of hands and maids have been raising a lot during the last few years. Farm hands earn 70 to 100 dollars a month. But the expenses do raise al lot too! Everything is more expensive now as it was then. Where you live the ladies coats are also rather expensive. That is also too bad as you wrote. Last year I got a new coat, that did cost 24 dollars and now I have a new costume of 40 dollars but that is made of god stuff. The clothes are also expensive over here. The children now have summer hats of 2.90, that might have been worse, and also a new summer coat for both of them. Ande Gerritje [Gertrude?] can walk now, she started only last week. She did nothing but go on all fours, on her bottom she moved through the whole house! How happy I am that this child is walking because you couldn't keep her clean, always on these floors.
You wrote, Grietje, wether we could come over together one time. But I think it will not be possible for the time to come. But if we all stay well we hope to visit our old country once. Job always says that now his mother has gone it doesn't matter him very much but otherwise he would have gone in the coming winter. But know I don't think he will. He says I should go first one time, if we stay healthy. If could get one of the family or some good maid I would like to do it very much. But I think it would not be easy to leave everything here behind. I often say that I should take the smallest of the children with me. I I could come along with someone I knew, I would very much like to do it, and I always hope that on a time it will happen.
You really should send the portraits of you all. Do it once all together and do send us one of these, I would like to have one. My paper is full and I just will end now. Something more when being alive and well. I think we would be able to tell each other a lot of things, when being together. But we keep hoping that something like that will happen. Now many greetings from us and also yor sister G. v. Roekel. Write back soon.
Brief van 5-9-1919 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (6 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v] 2 | eieren en melk gebruiken en een meid dat ik zelfs niets hoefde te doen want mijn long was aangestoken | toen hebben we dadelijk een meid gehuurd | die hebben we nu nog want rust is wel goed voor mij want toen begon ik dadelijk beter te voelen en ik was toen in 4 weken ook weer 5 pond zwaarder geworden | toen zij de docter ik moet maar voor al niet werken dan zou ik wel gauw weer opknapen | maar de menschen zeiden we moesten eens naar de professer gaan naar sioux citij | dat is een grooten stad en laten mij daar eens goed onderzoeken | en dat hebben wij nu gedaan | hij heeft mij heel onderzocht | bij de oogen is hij begonnen | ik had zwakken oogen | en toen heeft hij een klein gatje in mijn oor geprikt om het bloed te onder zoeken | ik had ook zwak bloed en mijn lever was te groot en een slechte maag kwam door de tante | ik heb ergen slechten tante | nu hebben ze mij vrijdag een week boven in de mond alle tante getrokken | nu moeten ze
[blad 2] 3 | er onder nog uit | oo wat heb ik toch een pijn gehad | voornaammelijk met die oog tanten | die hebben zulke lange wortels | nu over een maand of vier krijg ik een nieuw gebit | ze hebben mij daar heelen maal door licht met licht straalen | nu moet ik er alle vrijdag naar toe | we kunnen er met de trein komen | die docter zij hij zou mij wel weer er over krijgen of er moest iets bij komen | ik krijg 2 soorten pillen 3 keer daags en dan ook nog drank 3 keer daags | wij waren om 1 uur bij die professer en om half vijf konden wij er pas weer uit | het is een heel groot gebouw | het heet Iowas instituut | met zijn tweeën hebben ze mij onderzocht | ik ga nu alle week er heen met nog een vrouw bij ons uit de buurt | die heeft zweren aan de ingewanden | maar ik ben al veel beter als toen ik er eerst heen ging | het is wel een
[blad 2v] 4 | grooten kosten maar dat is niet erg | al heeft een mensch al geld en goed en geen gezondheid dan heb je nog niet veel er aan | wij moesten daar eerst 497 dollars betalen maar daar krijg ik dan ook nu alles voor de nieuwen tanden en medicijnen | dat is nog wel te overkomen als ik maar weer op knap | anders is hier alles nog al het oude | ik had het u al eerder willen schrijven maar ik dacht ik wou nog eens wachten in loop wat de docter zij | hij zegt er is geen gevaar voor mij zoo als het nu is | Job en die vrouw ook ze hebben het hem afgevraagt maar hij zegt van niet dus moet ik maar moed houden | ik kan ook wel vernemen aan mij zelf dat ik weer sterker word | de kindren moeten hier morgen weer naar school toe | ze hebben hier 3 maanden vacancie in de zomer | het is hier van de zomer erg heet geweest en toch nog al veel regen | haver en tarwen is niet zoo best maar de mais bouw is erg best | wij hebben nog niet zoon besten mais bouw [omhoog in de kantlijn] | zoo lang als we hier zijn als nu van de jaar |
[blad 3]
[naschrift bovenaan op de kop]
Ja Grietje mijn papier raakt vol en zal nu maar eindegen met schijven |
later maar weer wat en hoop dat gij deze letteren tesamen in een goede gezondheid
moogt ontvangen |
schrijf dan ook nog eens spoedig terug en dan niet zoo lang wachten |
ontvang dan de groete van ons alle en van u zuster G van Roekel Kobaai
[begin gewone tekst] 5 |
wij moeten nog dorschen |
het is nu druk aan de gang |
het is nu een paar dagen veel wind en zoo droog en zoo veel stof |
Job is nu aan het aardappels rooien |
die zijn ook best maar die ben ook al duur |
hier is ook alles verschriklijk duur |
daags jurken goed dat kochten we eerder voor 15 of 10 cent de jard en nu is het
al 45 tot 50 cent toe en slecht er bij |
schoenen worden hier ook erg duur |
het geen we te verkoopen hebben is ook duur |
het is het ergste voor een daglooner hier die alles koopen moet |
varkensvlees kost ook al 50 cent het pond en koe vleesch 30 dat is ook al hoog |
wij moeten morgen nog slachten een varken met een buurman van ons ieder half want
we moeten het allemaal mog uit braaijen |
dat is nog een heel werk |
we hebben nu nog 73 varkens van zoon 150 pond door elkaar |
die moeten we mesten |
ze krijgen nu pas nieuwe mais |
[blad 3v]
[naschrift bovenaan op de kop]
heeft hij mij nooit naar behandeld |
nu moet het maar zoo en Geertrui was daar ook voor
[verder bovenaan pagina 5 bovenaan op de kop]
[begin gewone tekst] 6 | Hoe gaat het bij ulieden met het vee en varkens | ze hadden ons hier verteld dat het vee bij jullie zoo goedkoop was nu is dat zoo | schrijf ons nog eens van alles wat | hoe gaat het met de andren zusters en Broer | allen nog gezond | Gijs moest hier wezen want voor een timmerman is hier geld te verdienen | hier bij onze buurman was het huis afgebrand an daar verdienen de knechts nu 6 dollar tot 8 dollar daags en dan van s morgens 7 tot s avonds 6 uur nieuwen tijd | dat is nog maar een korte dag | hoe gaat het met Jet | zit die nog in Renswou | wij hooren nooit iets van haar | hoe gaat het bij de oude van Wijk is die al weer getrouwd | schrijf dat ons ook eens | wij hebben er al wel wat van gehoord | is de boel nog niet verkocht | wij kregen een brief van Notaris fischer en die schreef ons als dat de andre hun moeders boel hem allemaal zoude laten houden zoo lang als hij leefde en als Job dat doen wou dan moest hij die brief onderteeknen | maar Job heeft het niet gedaan en Geertrui [zuster van Job] ook niet | ze hebben het hier de advocaat in handen gegeven | die heeft nu een brief geschreven naar [omhoog in de kantlijn] notaris Singer | nu moet de boel publiek verkocht worden | Job zegt daar [verder bovenaan op de kop van dit blad]
Translation:
Dear Brother, sister and children,
Because I now take my pen to write you a letter once more and right this that we are all in rather good health. But I am in in very poor health this summer. I always had much pain in my back and then again in my side and always coughing badly and it was so stuck. I was so limp and I felt so bad, I was hardly able to do my work. And mainly before afternoon my condition was worst. Then I went to the family doctor who said I had a cold on the stomach. He would give me a medicine and then I would be better. But that didn't help at all. Then we went to another family doctor who said I was not allowed to work anymore. I had to take rest and use a lot of milk an eggs and take a maid so that I would not have to do anything myself because my lung had been inflamed. Then we immediately hired a maid, who is still with us now, because rest is good for me. I began feeling better at once and in 4 weeks I gained 5 pounds. Then the family doctor said above all I shouldn't work, then I would be better soon.
But the people said we should go to the professor in Sioux City, that is a big town, and have a thorough examination. And so we did. He did examine me completely. He started with the eyes. I had weak eyes. Then he pricked a small hole in my ear to examine the blood. I also had bad blood and my liver was too big and a bad stomach caused by teeth, I have very bad teeth. Now, friday a week [ago?] all the teeth in mu upper jaw have been drawn. Now the teeth in my lower jaw still have to be done. Oh what pain I suffered, mainly with the eye-teeth that have such long roots. Now in about four months I will get a new denture. The made a radioscopy of me with light rays. Mow I have to go there each friday. We can go there by train. The doctor said he would make me better, unless complications would occur. I am getting 2 kinds of pills 3 times a day and medicine 3 times a day too. At one o'clock we arrived to the professor and we could leave not until four and a half. It is a very large building. It is called 'Iowa Institute'. I was examined by two of them. I am going there every week now with another women from our neighbourhood. She has ulcers in het intestines. But I am much better as when I went first. It is all very costly but that doesn't matter. You may have money and goods but if you have no health it will bring you nothing. We had to pay there 497 dollars in advance but in return I will become everything, new teeth and medicines. We will overcome, if I only get better ....
For the rest all is the same here. I would have written you earlier already but I thought I would wait a bit for what the doctor says. He tells me there is no danger as it is at the moment. Job and that women did also ask him for it and he answers the same, so I have to keep my heart up. I can feel that I am becoming stronger again.
The children have to go to school again. They have got 3 months of summer holiday over here. It has been very hot this summer and still rather much rain. The oats and wheat are not wery well but the corn is very good. This year our own crop of corn is not so good this time for as long as we are here. We have to do the treshing yet. It is going on busy now. There is much wind during the last few days and so dry and so much dust. Job is digging up potatoes now, they are very good too and also rather expensive.
Everything is horribly expensive here! Stuff for daily dresses the we bought earlier for 15 or ten cents a yard will cost 45 up to 50 cents now and is of poor quality moreover. Shoes are becoming very expensive here. What we have to sell is also very expensive. It is the biggest problem for the labourer who has to buy everything. Also pork costs 50 cent a pound and beef 30 cent, these are high prices too! We still are going to slaughter a pig tomorrow, together with a neighbour, one half for each and we still have roast it all. That will be quite a job. We have yet 73 hogs of roundabout 150 pounds, these must be fattened, only now they are becoming new corn.
How are your cattle and pigs doing? They told us that the cattle with you was so cheap, Is that so? Yust write us about all these things! How are the other sisters and brother doing, are they all well? Gijs should be here because a carpenter can earn a lot over here. Here our neighbour's house burned down and there the carpenters mates earn 6 to 8 dollars a day and then from 7 in the morning until 6 in the new time. That is just a short working day anymore! How is Jet doing? Is she still living in Renswoude? We don't hear anything from her. How is the old van Wijk doing, has he already been married again? Please write us aubout that, we already heared something about it.
Has the estate not been sold yet? We received a letter from notary Fischer who wrote us that all others let him [Dirk, Jacobs father whose wife died] keep their part for as long as he lived. And when Job would agree he had to sign the letter. But Job didn't do it and neither did Geertrui [sister of Job]. The gave it in the hands of a barrister who these days wrote a letter to notary Singer. Now the estate has to be sold by auction. Job says: 'He never treated me like that', so it should be done this way, Geertrui also agreed to this way of doing.
Yes Grietje, my paper is becoming full and I will thus end writing. Something more next time and I hope that you may receive this letter in good health. Just write back soon and don't wait so long. Receive greetings from all of us an from your sister G. van Roekel Kobaai [?]
Brief van 30-10-1919 van Gijsbertje aan haar zuster Grietje (4 kantjes):
Van deze brief ontbreekt het einde, transcriptie:
[blad 1v] 2 | zoo als u schreef toen ik eerst van de zomer niet goed was waren wij vast van plan om weer terug te komen | maar de menschen raden het ons nog af en nu wij naar die andre docter gaan die zegt altijd hij krijgt mij er wel weer bovenop als er ten minste niets geen bijzonders op doet | mijn kleur wordt veel beter en ik kan ook wel weten als dat ik wat beter wordt | maar het gaat niet hardt maar daar voor heb ik te lang geloopen dat ik al zoo slecht kon zegt de docter | morgen moet ik weer naar de docter toe alle week nog |
[blad 2] 3 | het kost 3,30 met de trein | oo het is zoon langen dag dat verveelt ons wel | en het is daar allemaal Engelse taal geen woord hollands hoor je daar in de winkels | en in het ziekenhuis ook niemand is er die hollands praaten kan | ik kan nu wel wat Engels verstaan maar ik kan bijna geen woord terug zeggen maar ik red mij wel | dat is het ergste niet | als ik maar beter word daar gaat het toch om | oo ik heb al heel wat door gestaan daar | ik wou dat ik het u eens vertellen kon dan zou je raar op hooren | maar die andre vrouw ook net als ik | wij
[blad 2v] 4 | moeten daar alle week nog al wat door staan | wij krijgen daar strietme [?] zeggen ze daar | ik weet niet of hoe ik het noemen moet maar het is allemaal eellietriesetijd daar ze mee te werk gaan | dat is om te versterken | ik kom eerst in een klein hokje en daar staat zoon ding rondom in de lampjes en lichtjes | en dan moet ik daar in zitten net zoo lang dat ik door nat van tzweet ben | oo het moet van alle kanten van je lichaam af drijven en dan krijg je een bat | een ding is mooi wij hebben altijd de zelfde zieken zuster | dat is mooi | zij is ook erg behulpzaam | en dan zijn ze nog wel een uur druk met mij | [waarschijnlijk gaat de brief hierna nog door]
The end of this letter is missing, translation:
Dear brother-in-law, sister, children,
Since we received your letter yesterday and understood that you are all rather well and we do gratulate you with the birth of your son [Gijsbertus 10-9-1919]. But we wouldn't have recognized the girls, how fine and tall they look! Job says you might recognize Jantje but I can't see nothing of it anymore. How very often I looked at these [pictures]! It is good that Kees doesn't have any fears to go. Does he have to go soon from there? Things just are expensive with you too.
Like you wrote you when I wasn't well at first this summer we had really had plans to come back. But the people discourage us to do so yet. And now we go to that other doctor who always says he will make me better, at least when nothing in particular will happen. My color is getting better and I can feel that I am becoming a little bit better. But it is not going fast but that is because I have been going on for too long while not really being able to do so.
Tomorrow I have to see the doctor again, still every week. It costs 3.30 by train. Oh, it is such a long day, that is rather boring. It is all English speaking over there, you won't hear a word of Dutch in the shops. And also in the hospital there is no one who is able to speak Dutch. I can understand a little bit of English now but I am almost not able to speak one word in return, but I am saving myself. That is not the hardest thing, if only I will get better, that is what it's all about. Oh, I already did endure a lot of things. I wish I could tell you something about that, you would be bafled indeed. But also that other woman, just like me.
Every week we have to endure quite somtehing over there. We are getting strietme [?] as they call it there. I don't know how to call it but it is all electricity they use. That is meant to reinforce. First I come into a very small den and there is such a thing with bulbs and lights all around. And I have to sit there just so long until I am wet all over. Oh the sweat has te be pouring from my body and then you have to take a bath. One thing is nice, we always have the same nurse, that is fine. She also is very helpfull. An then they are busy with me for an hour [probably this letter continues here .... ]
Brief van 2-4-1920 van Bart van Maanen aan Grietje van Roekel en familie (4 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v] zij heeft haar op passin goed en het eeten gaat ook nog aardig goed want zij eet dagelijk nog vijf of zes eieren en dan in een glas melk met brandewijn en zoep met vlees en dat smaak haar goed en brood met kaas ook goed | ja waarde familie wat ik schrijf is waarheid | wij hebben het gezien en dan ben uw verwonder en tog wort het minder | als wij met twee a drie weken niet zijn geweest dan zeggen wij Gijssie gaat achteruit | de wegen zijn hier zoo slegt | anders gaan wij met de ottemobiel maar nu zijn wij met de trien er heen geweest | zij wonen nu ach uur van ons af | daar zijn zij met maart naar toe gegaan woonen | wij hoopen het besten maar zijn zeer bang dat het niet goed gaat en zoms onverwacht
[blad 2] 2 | geachte familie mijn hart doet zeer als men bij zoo een ziek bet komt | een jonge moeder in de kracht van haar leven en wel een opvoeding gehad heeft dat als de mensch niet weder gebooren is dat hij dan voor eeuwig verlooren is | Ja Bart oom dat weet ik goed is zegt Gijssie | heb uw nog wel is moet dat Jezus uw Borg is | ja wel zoms nog wel ben uw met uw zonden tot Jezus gekoomen | o familie dat wij hier tog sterven mogen leeren eer wij tog sterven moeten | dat wij tog niet mogten uitstellen dat het voor eeuwig te laat is | o en dan voor eeuwig verlooren | wij zijn allen
[blad 2v] nog goed gezond door gods goedheid | wij hoopen dat uw deze letter ook in gezondhied moog ook ontvangen te zamen en dat de heere in gezondhied uw te zamen moog spaaren bij het leeven en welstand | als uw zoms wat meer wilt weeten schrijf dan maar | dan zal ik aan uw verzoek voldoen als de heere ons mag spaaren | laat het allen weten als uw kund dat was het verzoek van Jop | als het met Gijssie beter mog worden zal ik het laten weten zoo spoedig ik kan | dat is de hartelijke wensch van ons allen indien het de heere moog behagen | verder de hartelijke Groete van ons allen en tante | Bart van Maanen
Translation:
Dear family,
Since Jop van Wijk called upon me to let you know the condition of his wife, your sister Gijssie [Grace]. We, my wife and I, have been with her for two days. Gijsjes condition is not becoming better, she is very thin. Sometimes she believes that she will become better. We don't believe it but the peoples Lord knows it, he keeps everything in his hand, life, breath and health. She is lying in bed all the time now but her face is yet quick and also her speech. The family doctor does not give much hope for improvement. She is cared for well and she does eat rather well, because daily she eats five or six eggs an then in a glass of milk with brandy, and soup with meat, and it tastes her good, and also bread with cheese.
Yes dear family, what I write is the truth. We saw it, and you are wondering and nevertheless it is becomeing worse. If we have not been here for two or three weeks then we say Gijssie is becoming worse. The roads now are so bad here. Normally we will come with the automobile but now we have been there by train. They are now living eight hours away from us. The have moved in march to live there. We hope for the best but are very afraid that it will not go well and sometimes unexpected [?].
Dear family it causes pain in my heart when being at such a sick-bed. A young mother in the prime of her life and also well raised and knows that he who hasn't been reborn is lost forever. Yes uncle Bart, I know it very well, Gijssie says. Do you sometimes have confidence that Jesus is your guarantee, and have you on times been coming to Jesus with your sins? Oh family that we might learn to die here before we must die. That we don't postpone that until it is too late. Oh, and then be lost eternally ....
We are all well throught the Lords goodness. We hope you might receive this letter in good health too and that the Lord might spare you all in life and prosperity. If you want to know more, pleas write and I will fullfill your request if the Lord may spare us. Let everyone know if you can, was Jobs's request. When Gijssie would become better, I will let you know as soon as I can. That is the heartly wish of all of us, please God. Furthermore kind regards from all of us, and also aunt. Bart van Maanen.
Brief van 10-5-1920 van Bart van Maanen aan Grietje van Roekel en familie (4 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v] spoedig weg konden zijn gegaan | zij was goed bij kennis tot het laatsten toe en zij kenden ons goed | ik heb haar nog vraagen gedaan die zij goed heeft beamswoord | ik geloof niet geliefde familie dat wij mogen treuren als die geen hoop hebben | want een week voor haar sterven mogt zij geloven dat haar zonden vergeven waaren in Jezus bloed en dat heeft zij volgehouden tot het einden toe | ik vroeg haar het laasten nog Gijszie moog gij nog gelooven wat wat gij mij gezegt heb in uw ziekten dat Jezus uw borg geworden is en dat hij uw zijn dierbaar bloed gewaszen heeft | Ja Bart oom dat mag ik gelooven | dat is het laasten geweest dat zij gezegt heeft
[blad 2] zij wort morgen den 12 begraven in Doon | Ds de Jonge komt aan huis en ook een lijkreeden in de kerk in Doon | daar komt dan vernamelijk de familie en vrienden bij elkaar en dan wort het stoffelijk ligschaam grafwaard gebracht en dan voor de huisgenooten is haar plaats ledig | Jop heeft aan haar gedaan wat hij kon en de kinderen zijn nog klein | Dirk en Hettie die zijn zeer bedroeft | Hettie bijzonder want die kwam dan bij haar aan het bet | zou je nog weer beter worden mame | o die zag het en dan liep zij weer weg met traanen in haar oogen | die kinder
[blad 2v] zijn al vroeg moederloos | dat de heere ook in genade op dat huisgezin mogen ten neder zien en dat wij zoo allen te zamen sterven mogen leeren eer wij toch sterven moeten | Jop had mij verzocht om het overlijden van zijn vrouw uw te laten weten en dat uw het dan ook de anderen familie zou laten weten | ontvang zoo deze letter in gezondheid te zamen | dat is de wensch en bede van de heere | van uw oom en tante verder de hartelijke groete van ons allen aan uw allen | B van Maanen
Translation:
Beloved family,
To let hear or write from us the sad message of the decease of beloved sister Gijszie [Grace] is very difficult for me and so sad for you all. She passed into eternity on sunday evening at eight o'clock on the ninth of may, very smoothly and calm. I and my wife were there when she changed the timely for the eternal. We were called by telephone. We had just come home from the church and we have gone immediately. We arrived at 7 hours and at 8 hours Gijszie was no more. We were very happy that we could leave home so quickly. She was conscious to the last and did recognize us well.
I have asked her some questions that she was able to answer well. I don't think, dear family, that we should mourn like those for whom there is no hope. Because a week before she died she might believe that her sins were forgiven through the blood of Jesus and she insisted about that until the very end. Finally I asked her: 'Gijszie, may you still believe what you told me in your illness, that Jesus became your saviour and that he spent his beloved blood for you too?'. 'Yes, uncle Bart that is what I may believe!'. That were her last words.
She will be buried tomorrow the 12-th in Doon. Rev. de Jonge will visit [the family] at home and also do the funeral sermon in the Church in Doon. Mainly the family and friends will meet there and then the mortal remains will be brought to the grave and then for the family her place will be empty. Jop has done for her everything he could, and the children are still so young. Dirk (Dick) and Hattie (Hendrene) are very sad. Especially Hettie because she came to her bed: 'Would you become better again, mom?'. And then she saw it and then she walked away again wit tears in her eyes.
Those children are motherless already very early. That the Lord might look upon that family with grace. And that we all together may learn to die before we have to die. Job did ask me to let you know the decease of his wife and that you would let it know to the rest of the family. So receive this letter in good health together, so is the wish and prayer of the Lord. Furthermore the hearty greetings from your uncle and aunt and from all of us to all of you. B. van Maanen
Brief van 11-5-1920 van Jacob van Wijk aan Grietje van Roekel en familie (7 kantjes):
Transcriptie:
[blad 1v] 2 | zij ongeveer om hlaf vijf weer gaan legen | en toe heeft zij nog een poosje geslaapen | en toe wordt zij weer wakker en zij slaapte go weer in en toe maakte ik ze weer wakker en vroeg Gijsje gaa je streven | ja zij toe en toe kwam net Bart oom en tante nog net iets voor de doot | en toe heeft Bart oom nog gevraagt of zij nog bang was om te streven maar zij kende Bart oom nog goet maar zij zag niet tegen het sterven op | o zij lij zondag zoo makklijk | zij lij midag nog een psalm te zingen | o grietje en Peter ik heb wat getop met Gijsje in de laaste tijdt |
[blad 2] 3 | ik heb in de laaste zes weeken geen broek meer uit gehadt | want o zij was geduurig zoo benaudt | zaterdag was zij erg benaudt | toe hebben wij de dochter op gevoont [dokter gebeld] en die heeft ze in gespuit en pillen in geven en toe is zij gaan slaapen o zoo rustig en toe zondag morgen was zij zoo blij | zij lachte van blijschap dat zij zoo geslaapen hadt | want zij kos nacht of dag niet slaapen in de laaste tijdt | dan kun u wel denken dat ik het niet best gehadt
[blad 2v] 4 | heb | ik ben in de laaste tijd eigens ook niet best meer | want ik waar zoo moe | want ik kreeg nacht of dag geen rust meer | want ik kon hier haast geen hulp krijgen | want zij ben hier zoo bang voor die ziekte | en toen hebben we een nuchs [nurse, zuster] gehadt die moest 45 dollar in de week hebben | en een meidt van 10 dollar in de week | en een knecht van 80 dollar in de maandt | maar dat is niets als ik Gijsje maar bij me hadt houwen magen | maar dat is niet zoo want o tis zoo groot verlies dat kan ik nauw al zien |
[blad 3] 5 | nu is zij nog in huis maar morgen wordt zij begraven | en dan als wij weer terug komen dan is er niets meer | o Grietje en Peter het is zoo groot verlies voor mij | want o ik heb wat meter [met haar] afgetopt dat kunt u wel denken | en met die woorden lij zij veel in de eerste tijdt | O ik ellendig mensch wie zal mij verlossen van den doodt en Bart oom die zal u wel meer schrijven hoe makkelijk of Gijsje ofgestroven is
[blad 3v] 6 | o dat is zoo groot voor recht voor Gijsje dat kunt wel denken en o daar ben ik ook zo blij om dat zij zoo makkelijk heen gegaan is | Ja waarde famiel hier mee eindig ik | dat je deze letter in gezondthijdt mag lezen | 9 Mei is Gijsje gestorven | woensdag 12 wordt zij begraven in Doon Iowa | en zij heeft alles nog bestlet [besteld] voor de doodt waar zij begraven moest worden en wat voor een domine en de kist van sioux Center
[blad 4] schrijf spoedig terug | 7 | mij adres is lijon Contij R3 | Rock Rapids Iowa | Noordt Amerika | gedag van J v Wijk en kinderen | later dan zal ik nog wel meer van Gijsje schrijfen | en zeg al de familie gedag en laat ze het allemaal weten de treugen toestandt | het spijt mij zoo verloopen jaar toe zouden wij eerst weer naar Hollandt toe dat wij toe niet gegaan zijn | maar toe wouw Gijsje weer blijven
Translation:
Dear sister, brother-in-law and children,
Since we received your letter in sad circumstances. Since Gijsje [Grace] died sundat evening at about 8 o'clock. An sunday Job Dibbet and his wife came viiting us and then [despite] her illness she has been talking very well. And she still asked about everything and about nine o'clock they went to see her again and then she said goodbye to all of them. An then she had to go and sit upright to see the new automobile with which they came to us. And then at about half past four she took her bed again. And then she did sleep for a while. And then she woke up again and just dropped off to sleep again. And then I woke her up again and asked: 'Gijsje, are you going to die?'. Then she answered: 'Yes', and right then uncle Bart and aunt arrived, just sometime before she died. And then uncle Bart still asked her wether she was afraid to die, but she still knew uncle Bart well, but she she didn't fear dying. Oh, hiow easy was she lying there. In the afternoon she was even still singing a psalm.
Oh Grietje and Peter, last time I have had a great deal of trouble with Gijsje. I have not been out of my trousers during the last six weeks. Because oh, she often was so choking. On saturday she was very choking. Then we phoned the family doctor, who injected her and gave her pills. And then she went to sleep, so quiet. And then on sunday morning she was so happy. She laughed because she was so happy to have slept like that. Because she couldn't sleep during night or day the last time.
Then can imagine that I was in big trouble. The last time I am not feeling very well myself too. Because I was so very tired. Because I didn't get any rest during night or day. Because I almost couldn't get any help here. Because they are so afraid of this disease. An then we have hired a nurse, she wanted to earn 45 dollars a week. And a maid of 10 dollar a week. And a farm-hand of 80 dollar a month. But that is nothing if only I might have kept Gijsje with me. But that is not so, it is such a big loss, I can already see it.
She is still at home but tomorrow she will be buried. An then, if we return, nothing is left anymore. Oh Grietje and Peter, it is such a big loss for me. Because oh, I have had a lot of trouble with her, you can imagine that. And with those words she was lying down a lot during the first time [?]. Oh me, miserable human being, who will save me from death? And uncle Bart will write you more about how easy Gijsje died. Oh, it is such a great privilege for Gijsje, you can imagine that, and oh I am so happy that she died so easily.
Yes dear family, I will finish here. That you may read this letter in good health. Gijsje died on the ninth of may, on wednesday 12-th she will be buried in Doon, Iowa. She has decided upon everything before she died, where she would be buried, which reverend and the cascet from Sioux Center. Write back soon! My address is Lyon County R3, Rock Rapids, Iowa, North America. Greetings from J. v. Wijk and children. I will write more about Gijsje lateron. And say goodbye all the family and let the all now about these sad circumstances. I do regret very much that we planned to go to Holland last year, but we didn't do it at that time. But then Gijsje wanted to stay here again.
Brief van 8-1920 van Bart van Maanen aan Grietje van Roekel en familie (6 kantjes):
Transcriptie:
Sioux Center
Waarde familie wij hebben uw brief door goeds goedhied in welstand mogen ontvangen en dat het bij uw ook nog wel is | wat een voorregt geliefde familie | het is nu ach jaar geleden dat ik daar ook bij uw ben geweest | dat ik in het oude vaderland was en ook bij Jop en Gijszie | en nu hun lot voor eeuwig beslid | Gijszie heef lang gezukkels maar nooit gehoort dat het hier niet leek | als zij bij ons kwam of wij bij haar nooit gemerk iets | altijd goed maar die weg ook van haar en ook van ons was al van eeuwighied zoo beslist |
[blad 1v] maar u schrijft over de kinderen | o dat is een moelijkhied ook voor mij want het zijn wezen en zoo min familie | ook in amerika niet nader dan de zuster van Jop [Geertruida] en dan wij | en nu ben ik als adminateten [?] en als voogt over die kinderen aangesteld | wat een verantwoordin ook voor mij | mijn bede is dat de heere mij daar ook bekaamhied toe geven mogen want ander kan ik het niet om recht te doen en voor die wezen het goede te zoeken | en dat hier voor de tijd maar voor de eeuwighied | maar god zegt zelf in zijn woort dat hij is een vader der wezen | maar om het niet te doen durfde ik niet laten
[blad 2] 2 | uw schrijft dat uw de kinden daar wel bij uw zou willen hebben | dat wou ik ook wel maar daar is denk ik veel moelijkheid aan verbonden om ze daar te krijgen | en als zij gezond mogen blijven of het dan beter zou zijn weet ik ook niet | en om het haar te vraagen en daar maar te doen weet ik ook niet of dat goed is | Dirk en hettie zeggen ik wil niet naar Holland toe | Dirk is bij Met Redeker kort bij waar Jop woonden daar wou hij het liefst heen op de farm en hebben geen kinder | Hettie is bij Jan Prins in Sioux Center kort bij ons man en vrouw een goed huisgezin godvreezenden Menschen | zij is nu
[blad 2v] goed gewent | en Maatje is bij Hendrik Vonk dat zijn onze buren | die is eers nog bij een ander geweest | maar dat wou niet | het zijn kinder maar erg stijf wat ze willen doen dat willen ze ander niet | en die vrouw wer er verdrietig om maar nu bij Vonk gaat het goed | Maatje was hier toen ik aan het schrijven ben | ik zeg wat moet ik van uw aan tante schrijven | ik heb goede schik en ik gaa maandag naar de kristelijke school en Hettie ook wij gaan te zaamen | dat was sterk mijn begeerte om de kinder daar te krijgen in huisgezin dat ze naar de kristelijke school en vragen school konden gaan | daar heb ik geduurig de heere om mogen vragen
[blad 3] 3 | en Gerretje is bij Geertrui de zuster van Jop | die hebben zelf een kind van vijf jaar | Geertrui is ook mee de voogt over de kinderen | uw vraagt over gijszie dat was al wel langer haar begeerte maar zij durfde er niet voor uit te komen wat de heere aan haar ziel gedaan had | maar op een naar de laatste keer dat ik bij haar was heeft ze gezegd o Bart oom nu moet ik het uw zeggen want ik ga gou sterven | en ik ben niet bang voor de doot Jezus heeft voor mij voldaan | en vier dagen later is zij gestorven | ik en de vrouw waren er bij | ik vroeg haar of het goed was | zij zegden goed | ik vroeg haar of wij nog
[blad 3v] eens te zamen zouden bidden | zij zeiden van ja | dat was het laatsen wat wij van haar hebben gehoord en zij was niet meer in het land der levende | maar van Jop wil ik liever niet schrijven maar hij had een goede knecht en een meid | maar de droefheid der wereld wenk de doot | maar wat hij tegen Dirk heeft gezegd dat is wel waar | de knecht is nog op de farm tot dat wij erfhuis kunnen houden | dan zal ik weer schrijven en nu verder van ons allen de hartelijke groeten | laat hem de familie lezen of laten weten | als uw wat vraagen wild doe het maar | ik zal uw antwoorden | de groete van oom en tante | B van maanen
