Maarn Berkenzand - Inleiding Naamlijst Huizenlijst


Inleiding

Berkenzand is (2020) de laatste boerderij in Maarn die nog in bedrijf is. De boerderij onstond op de zuidwestrand van de Birck ontginning en werd ook wel Berkenzaad genoemd. Uit speurwerk van Herman Postema blijkt sinds kort (11-11-2020) dat het grondbezit van deze hoeve terug getraceerd kan worden tot ca 1025 en zelfs eerder! Zie voor details over ontstaan, eigenaars en pachters op de website Historische Huizen:Maarn Vinkebuurtweg Berkenzand.

Op de Tiendkaart 1751 van Maarn / Birck staat op perceel 7d een Hofsteede op naam van Jorden Janss Wed. Dit is een voorloper van Berkenzand. Hiermee wordt waarschijnlijk Hendrickje Elissen bedoeld die getrouwd was met Jorden Jansz Steenbeek.

In het Maatboek van Maarn 1810 staan perceel 97, 98 en 99 in de Birck op naam van Gijsbertje van Mane Wed Matijs van Gijtenbeek. We nemen aan dat het in het westen aangrenzende erf met hofstede ook in haar bezit was. De Gemeene Weg Langs de Duine zou later de Ted Visserweg / Meenststeeg worden. De oude naam geeft aan dat er sprake was van omvangrijke zandverstuivingen waarvan de Koeheuvels en de Peppel Enk restanten zijn. De aansluiting vanaf de hofstede zou later Vinkenbuurtweg gaan heten.

In het Kadaster Maarn 1832 staat op perceel A360 een huis en erf op naam van Hendrik van de Weert, bouwman. Deze hofstede lag aan de huidige Vinkenbuurtweg in het zuiden van strook 7 volgens de Tienkaart van 1751. In de onderste groene strook is de huidige Droststeeg te zien die tegenwoordig na een afbuiging langs boerderij Berkenzand loopt. Wellicht hebben zandverstuivingen deze afbuiging noodzakelijk gemaakt.

In 'De Marke Mandron/Manderen' pg 21-23 wordt deze boerderij beschreven met enkele foto's. Helaas kennen we de namen van de personen op de foto's niet.

Het boek 'Maarn-Maarsbergen in de loop der eeuwen' geeft op pg 6/7 informatie over de geschiedenis van boerderij Het Berkenzand. Deze hofstede zou in 1804 door Matthijs van Geijtenbeek gekocht zijn van de erven van Caspar Schulz. Ook worden van Bevervoorden, H. v. d. Weerd en de familie Donselaar genoemd als eigenaar.

Zie in het Utrechts Archief het archief 1005-2 van de Sint Servaasabdij van Cistercienzerinnen te Utrecht, inv. nr 2.2.13 - 89 waarin akten van pachterkenning van Jorden Jansen van Maarn 1737, Hendrina Elisse, wed Jorden Jansen van Maarn 1739 en Caspar Schulz 1769.

Deze boerderij bestaat in 2020 nog steeds als boerderij Berkenzand (ook wel Berkenzaad, Het Birkezand), hieronder twee foto's van begin 2013

Aan het begin van de Vinkenbuurtweg stond een afsplitsing van Berkenzand genaamd Klein Berk en Zand, eind 20e eeuw afgebroken voor woningbouw.

Lijst van Eigenaars

na 912 - ca 935 Otto I "De Grote" van Duitsland
ca 935 - 968 Wichmann IV "De Oudere" van Hamaland
968 - ? Klooster Elten
? - ca 1025 Adela van Hamaland en haar man Balderik van de Betuwe
ca 1025 Bisschop Adelbold II van Utrecht
ca 1025 - na 1395 De Sint Paulusabdij
voor 1475 - 1648 De Sint Servaasabdij
1648 - 1654 Henrick van den Eeden
1654 - 1661 Josina van der Does, wed Henrick van den Eeden
1661 - 1682 Jan Jansz van Westeneng
in 1682 Cornelis van der Sluijs
1682 - 1699 Marrigje Cornelis van Gifhuijsen
1699 - 1727 Elis Jansz van Landaes
1727 - 1728 Hendrik Elissen
1728 - 1737 Jannigje Jans van Hoevelaken, wed Hendrik Elissen
1737 - 1738 Jorden Jansz
1738 - 1769 Hendrina Elis, wed Jorden Jansz
1769 - 1804 Caspar Ludovicus Schultz
1804 - 1809 Matthijs van Geijtenbeek en Hermannus Johan van Maanen
1809 - ca 1822 Gijsbertje van Maanen, wed Matthijs van Geijtenbeek
ca 1822 IJsbrand Engelbert van Bevervoorden [?]
ca 1822 - 1838 Hendrik van de Waerdt
1838 - 1858 Maatje van Soest, wed Hendrik van de Waerdt
1858 - 1883 Willem van de Waerdt
1883 - 1898 Ortje van Ede, wed Willem van de Waerdt
1898 - 1911 Cornelis Hopman
1911 - 1919 Erfgenamen van Cornelis Hopman
1919 - 1953 Mr George Justinus Salm
1953 - 1979 Jan Donselaar
1979 - na 1981 Gerard Donselaar

Lijst van Pachters

voor 1446 - na 1475 Reijer van Rumelaar
in 1699 Willempje Jans, wed Jorden Cornelisz en Evert Barten
in 1808 Gijsbert van Nieuwenhuizen
voor 1927 - na 1942 Jan Donselaar
in 1947 Arnoldus Johannes Hendriks

© Cultuurhistorische Commissie Maarn-Maarsbergen 2020