Historische Huizen Maarn-Maarsbergen - Inleiding Naamlijst


Inleiding

Hieronder een lijst van historische huizen in Maarn en Maarsbergen. Deze lijst is opgesteld aan de hand van de enorme hoeveelheid gegevens die Herman Postema heeft verzameld bij zijn onderzoek naar de bewoningsgeschiedenis van Maarsbergen en Maarn. Waar mogelijk wordt deze lijst gecorrigeerd en uitgebreid aan de hand van verder onderzoek.

Bij ieder huis wordt doorverwezen naar een lijst van pachters/eigenaars. Bij ieder pachter/eigenaar wordt doorverwezen naar diens familiepagina met genealogische gegevens. Deze familie pagina's bevatten genealogische aantekeningen die in de loop der jaren ontstonden als bijproduct van historisch onderzoek van allerlei bronnen betreffende Maarn en Maarsbergen. Op deze wijze wordt een beeld gegeven van de bewoning van Maarn en Maarsbergen in vroeger tijden. Wie pachtte en/of bezat en/of bewoonde welk huis?

De hoofdletters bij de huizen van Maarsbergen verwijzen naar de hofsteden zoals deze voorkomen op de 'Caarte van de Ambachts Heerlikheid en Landerije van Meersbergen Ao 1716' van Justus van Broeckhuijsen.

Dit onderzoek is nog in volle gang, deze klus is nog lang niet af! Voor Maarsbergen zijn al vele historische huizen door Herman Postema onderzocht, Hij ging daarbij uit van een lijst van huizen in Maarsbergen uit 1811. Inmiddels heeft hij ook al een aantal huizen van Maarn aangepakt!

Ik heb zelf het Kadaster van 1832 als voorlopig eindpunt genomen. Hierin worden alle percelen en bebouwing en het eigendom daarvan heel precies opgesomd en is dus zeker dat je alle huizen van dat moment te pakken hebt. Er wordt later, zeker na 1832 (aanleg spoorweg), veel bijgebouwd, waaronder ook de meeste buitenplaatsen, maar ook boerderijen en woonhuizen. Misschien kunnen we daar later nog een selectie van opnemen ...

Ook de burgerlijke stand geeft informatie over de bewoning. De resultaten van dit onderzoek staan onderaan deze pagina. Dit geeft een gedetailleerd beeld van de bewoningsgeschiedenis van Maarn en Maarsbergen in de periode 1850-1921.

Zoals alles in het CHC Kladblok zijn alle vermelde gegevens voorlopig en er kan nog heel wat worden geverifieerd en toegevoegd.


Huizen van Maarn

In onderstaande tabel van huizen van Maarn staan per huis de naam, de bestaansperiode en of het voorkomt op de website Historische Huizen (HH). Verder wordt per huis de naam van het perceel gegeven waaronder het voorkomt de Tiendkaart 1751, het Maatboek 1810 en/of het Kadaster 1832. Vervolgens wordt het huisnummer van de Lijst van Huizen 1811 (Nr) en het huidige adres gegeven. Staat dit adres tussen vierkante haken dan gaar het om een aanduiding van de plaats waar het huis ooit gestaan heeft.

Naam van het Huis Periode HH 1751 1810 1832 Nr Adres
Aarendal in 1751 - 1993 XEng1-5a 5 A215 2[Kapelweg]
Alendall | Alendal voor 1450 - 1888 XVeen 18a [Planetenbaan]
Berkenzand | Berkenzaad ca 1025 - heden XBirck 7d97-9 A360 9Vinkenbuurtweg 6
Birckesteijn | De Birk voor 1659 - 2000 XBirck 9C101-2 A342 12[Dwarsweg]
Brummelsbergen voor 1799 - 1944 X 130 A559 16[Brummelsbergen]
Colverschoten | De Pol voor 1440 - 1914 XEng1-1a 1-4? A222 1[Hertenlaan]
De Craelmeestersbouwing ca 1432 - heden XEng2-7a 73 A101 8[Krönerweg 3]
Eickelenburgh | Schuere in 1357 - heden XHaar 28 153-6 A510 14Dwarsweg 5-7
De Haar voor 1440 - heden XHaar 29 157-9 A505 13Dwarsweg 1-3
Herdershoef in 1751 - 1888 XEng1-6a 6-7 A208 3[Plattenberg]
De Hoekenkamp | Zeldenrust voor 1832 - heden X A086bis Hoekenkamp 5
Hoog en Laag Kanje in 1536 - ca 2000 XBirck 3b89 A426 11[Laan v Laag Kanje]
Mandersloot voor 1646 - heden XHaar 21b127-9 A534 15Brummelsbergen 2
De Meenthoeve | Noordwegen 1806 - heden X 138-40A583 17Meentsteeg 10
Het Misverstand voor 1793 - heden X 91 A409 10Vinkenbuurt 1?
Naamloos Huis op A113 in 1832 X A113 7[Ted Visserweg]
Naamloos Huis op A198 in 1832 - heden A198 Vinkenbuurtweg ?
Naamloos Huis op A201 in 1832 - voor 1970 X A201 [Vossenlaan]
Naamloos Huis op A246 in 1832 - heden X A246 De Venen 7
Naamloos Huis op A251 voor 1832 - 1850 X A251 [De Venen]
Naamloos Huis op A321 in 1832 - voor 1901 A321 [Meentsteeg]
Naamloos Huis op Birck-6T in 1751 - voor 1810 Birck 6T [Vinkenbuurtweg]
Naamloos Huis op Eng1-7a in 1751 - voor 1810 Eng1-7a
Naamloos Huis op Eng2-9a ca 1770 - na 1982 X A095 Hoekenkamp 3
De Peppel Enk ca 1805 - heden X A076 Hoekenkamp 2
De Plattenberg ca 1134 - heden XEng2-1 78 A120 5Amersfoortseweg 36
Sparrenberg voor 1674 - 1901 XEng1-12b10-1 A196 4[Ted Visserweg]
Het Steenbeek voor 1719 - 1960 XEng2-8 72 A111 6[Steenbeek]


Huizen van Maarsbergen

In onderstaande tabel van huizen van Maarsbergen staan per huis de naam, de bestaansperiode en of het voorkomt op de website Historische Huizen (HH). Verder wordt per huis de hoofdletter aangegeven waaronder het voorkomt op de kaart van Justus van Broeckhuizen van 1716 en het nummer van het perceel volgens het kadaster van 1832, het nummer op de Lijst van Huizen 1811 (Nr) waarbij nummer 28 ontbreekt en tenslotte het huidige adres. Staat dit adres tussen vierkante haken dan gaar het om een aanduiding van de plaats waar het huis ooit gestaan heeft.

Naam van het Huis Periode HH1716 1832 Nr Huidig adres
Het Blauwe Huis ca 1751 - heden X C371 9Woudenbergseweg 42
De Bovenplaats | Bovenste Plaats voor 1444 - ca 1960 XGB129 5[Maarnse Grindweg]
De Brink 1577 - heden XDC308 7Maarnse Grindweg 47
Buurteinde voor 1444 - heden XHB064 6Buurtsteeg 4
De Cruijvoort 1584 - heden XCC313 8Maarnse Grindweg 49
De Griftheuvel | Driestapel in 1832 - heden X C269 Griftdijk 2
Groot Altena voor 1444 - 1886 XOC46013
Groot Haksvoort voor 1200 - heden XSC08322Rottegatsteeg 5
Groot Rumelaar | 't Hoekske voor 1417 - heden X C01820Rumelaarsweg 18
De Grote Valkeneng voor 1307 - 1848 XBC51911[Woudenbergseweg]
Grote Bloemheuvel voor 1444 - heden XJC29527Woudenbergseweg 3
De Kikvorsch | Bergveld voor 1444 - heden XFB108 4Buurtsteeg 5
Klein Altena ca 1704 - heden X C45212Altena 12
Klein Haksvoort voor 1440 - heden XRC09523Rottegatsteeg 3
De Kleine Valkeneng voor 1536 - heden XVC48810Woudenbergseweg 40
De Kleine Bloemheuvel | Kooihuis ca 1535 - heden XMC34316Woudenbergseweg 44
De Kleine Vossen ca 1730 - heden X B103 3Buurtsteeg 1?
De Koedam in 1832 - heden X C479 Scherpenzeelseweg 1
Het Kooijhuijsje voor 1535 - ca 1840 X C36215[Spoorlaan]
Koudhoorn in 1832 - ca 1950 X C40114[Koudelaan]
De Lammersdam voor 1444 - heden XTC02821Rottegatsteeg 7
De Meente voor 1444 - heden XLC28025Woudenbergseweg 92A
De Meijenhorst voor 1444 - heden XPC42819Griftdijk 15
Naamloos Huis op B033 in 1832 - voor 1932 B033 [Oude Wijkerweg]
Naamloos Huis op C353 in 1832 - heden X C353 Spoorlaan 2
Naamloos Huis op C495 in 1832 - heden X C495 Woudenbergseweg 38
Naamloos Huis op C543 in 1832 - ca 1847 C543 [Wijkerweg]
Het Proosdijhuis | Kasteel voor 1134 - heden XAC551 1Maarnse Grindweg 30
Het Rottegat voor 1134 - heden XQC55118Rottegatsteeg 4
Ruvoort voor 1133 - voor 1440 C145 [Rottegatsteeg]
De Teut voor 1444 - ca 1920 XNC22624[Griftdijk]
Het Uilegat voor 1444 - 1852 XKC22626[Woudenbergseweg]
Het Vossenbos in 1832 - heden B099 Maarnse Grindweg 28
Veenenzicht | Veensigt in 1832 - heden X C22417Haarweg 15
De Vossenplaats | De Grote Vossen ca 1530 - voor 1832 XEB100 2[Buurtsteeg]


Huisnummers

De eerst bekende lijst van huisnummers in Maarn en Maarsbergen is te vinden bij het RAZU in Wijk bij Duurstede in het archief van de voormalige gemeente Maarn T00158-12 Lijste van genommerde Huijsen onder Maarn en Maarsbergen. Het stuk is ongedateerd maar stamt gezien de plaatsing waarschijnlijk van rond 1811 in de Franse tijd.

In Maarn worden 17 huizen genoemd.

Bij vergelijking met de bebouwing die is aangegeven op de figuratieve kaart uit het Maatboek van Maarn 1810 blijkt dat er nog wel enkele openstaande vragen zijn. Met name de positie en volgorde van de huizen/hofsteden op de Maarnse Eng zijn nog niet helemaal duidelijk.

1 - de Pol
Is niet ingetekend op de figuratieve kaart?
2 - Alendaal
Dit is waarschijnlijk het latere Aarendal.
3 - het Huijs van van den Berg
Dit is het latere Herdershoef.
6 - Steenbeek
Gezien de volgorde van nummering zou je hier eerst de Craelmeestersbouwing verwachten. Er was dus wél een huis met de naam Steenbeek, maar de locatie blijft vooralsnog onduidelijk.
7 - Gijs Meesters Huijsje
Dit is mogelijk het Huis op A111.
8 - Roembeek's Huijsje
Waarschijnlijk is dit de Craelmeestersbouwing.
12 - de Berk
Dit is het latere Birckesteijn.
17 - Noordwegen
Waarschijnlijk een voorganger van de Meenthoeve.

In Maarsbergen worden 28 huizen opgesomd.

Enkele huizen uit de lijst zijn nog niet geïdentificeerd.

5 - de Plaats van Hannis Budding
Er is wel een Johannes Budding bekend die in 1832 wordt genoemd als eigenaar van een Huis op perceel A246 aan De Venen in Maarn. Het zou kunnen dat hij eerst op de Bovenplaats woonde.
6 - van Corn's Dirksen
Cornelis wordt 1791-1809 genoemd als pachter van Buurteinde, waarschijnlijk wordt deze hofstede bedoeld.
28 - het Schaaphok
Omdat alle huizen die rond 1810 bestonden een nummer hebben wordt hiermee waarschijnlijk géén huis mee bedoeld.


Burgerlijke stand

In de boeken van de burgerlijke stand werd onder meer bijgehouden welke inwoners wanneer in welke huizen verbleven. De boeken van de burgerlijke stand van Maarn en Maarsbergen zijn inmiddels allemaal onderzocht en in schema gezet. Hiermee is de bewoning van Maarn en Maarsbergen voor de periode 1850-1921 gedetailleerd in kaart gebracht. Bij ieder huisnummer wordt vermeld wie er gewoond hebben. De namen zijn gelinkt aan de familiepagina's waar deze naam in voorkomt. In een aantal gevallen sluit dit aan bij de gegevens die Herman Postema bij zijn onderzoekingen boven water bracht.

In de latere boeken van de burgerlijke stand worden bij een hoofdbewoner vaak meerdere huisnummers gegeven. Dit kan te maken hebben met het hernummeren van huizen, maar ook met verhuizingen. Dit betekent dat (vooralsnog) de nummering van van huizen vanaf 1810 nog niet duidelijk is!


Bronnen

De Erfenis van Ridder Fulco
Studie over het ontstaan van Maarsbergen door Herman Postema, uitgave van Nabij Producties, 2019, ISBN 9789492055668
Website Historische Huizen
Opgezet door Herman Postema in samenhang met bovenstaand boek, zie met name de huizen van Maarn en Maarsbergen.
Website Maarn Maarsbergen Natuurlijk
Zie het hoofdstuk Cultuurhistorie en daarbinnen de onderdelen Monumenten, Historische objecten, Beeldbank ZO-Utrecht en Kaarten.
Maarn, Geschiedenis en Architectuur
Resultaat van de Monumenten Inventarisatie Provincie Utrecht voor de gemeente Maarn door Hans Lägers en Karen Veenland Heineman mmv de CHC, uitgave van Uitgeverij Kerkebosch BV Zeist 2003, ISBN 9067203165
Boerenbouw op Herengoed
Monografie van David Vroon en Erik Somsen in 9-2003 uitgegeven door de CHC ter gelegenheid van de Open Monumentendag. Beschrijft de ontginning en agrarische geschiedenis van Maarsbergen.
De Marke Mandron/Manderen
Monografie van David Vroon en Kees van Lambalgen in 9-2001 uitgegeven door de CHC ter gelegenheid van de Open Monumentendag. Beschrijft de onginning en agrarische geschiedenis van Maarn.
800 Jaar Maarsbergen
De geschiedenis van Maarsbergen verteld door A. F. Bakker. Gedrukt door Vada Maarsbergen in 1968. Met vele illustraties.
Maarn-Maarsbergen in de loop der eeuwen
De geschiedenis van Maarsbergen verteld door de oud gemeentesecretaris J. P. Briedé. Productie en realisatie door de Lions Club Maarn-Maarsbergen in 1993.

© Cultuurhistorische Commissie Maarn-Maarsbergen 2020