Genealogie Bennekom 8-32

Puzzelstukje betreffende afstammingslijn Klugkist opgelost

Aanleiding
Bij bronnenonderzoek, met de bedoeling meer duidelijkheid te krijgen rond het huwelijk van Conradus Klugkist (1611-1653) en Maria Spaeren (Sporen) (1611- >1669), trof ik een, met bronvermeldingen onderbouwde, notitie aan van Jacques Bennis (NGV Groningen, 2006).
Eén van zijn bronnen: het boekje 'Eexta : kerk en karspel in het Oldambt', auteur Jan P. Koers en uitgegeven in 1994 kende ik niet, maar bleek, nadat ik met de heer Koers in contact was gekomen, een belangrijke bron van informatie. De heer Koers heeft mij een geweldig eind op weg geholpen, door zijn bronmateriaal beschikbaar te stellen. Dit bronnenmateriaal geeft niet alleen zicht op het schoolmeesterschap te Eexta dat Conradus, zijn zoon Siwert en aangetrouwde familieleden gedurende 100 jaar hebben uitgeoefend, maar geeft verrassend genoeg ook antwoorden op vraagpunten, rond de afstammingslijn van de Klugkist's.

Uit een "search" op het internet blijkt dat vrijwel alle publicisten uitgaan van de 'Stamm-Tafeln der Familie Klugkist' (door Theodor Klugkist in 1901 samengesteld), die in Gruoninga 1-4 1978 zijn gebruikt. Namelijk dat Heinrich (Henricus) Klugkist (1577-1662) in Bremen is geboren met als vader Heinrich Daniël Klugkist.

Vanwege de vernoeming van de kinderen en het feit dat in de archieven te Bremen gegevens over de Klugkist"s voor 1600 ontbreken, was er gerede twijfel. Een uitgebreid onderzoek door Hedwig Klugkist, Bremen, 1966, "Chronik des Bremer Zweiges der Familie Klugkist", bracht aan het licht dat de bakermat van de familie Klugkist in het eveneens aan de Weser gelegen Hanzestadje Höxter ligt en He(i)nrich (Henricus) eerst in 1605 naar Bremen kwam en daar in 1606 het burgerschap verkreeg.
De onderzoeksresultaten van Hedwig Klugkist zijn door mw. H.C, Geukes Foppen verwerkt in haar boek (op CD-rom): "In de Groningse/Oostfriese voetsporen van de familie Klugkist"(2010).

Samengevat zien de onderzoeksresultaten uit 1966 van Hedwig Kugkist er als volgt uit:
Het (Hanze)stadje Höxter aan de Weser is de bakermat van de Bremense en Groninger/Oostfriese nakomelingen van de familie Klugkist is. Uit informatie in bewaard gebleven belastingregisters en oorkonden, aanwezig in het stadsarchief van Höxter, is de familie aantoonbaar vanaf 1477 in Höxter woonachtig (een Kort Kuuckiste verkoopt dan waardepapieren). Drie "Kluuckiste" betaalden vanaf 1482 (vermogens)belasting: Kort (1482-1493), Herman (Harmen) (1482-1517) en Hans (1482-1517). De in de belastingregisters vermelde personen waren landbouwers en huizenbezitters en oefenden waarschijnlijk ernaast een ambacht uit. Van een paar van hun nakomelingen is dat vastgelegd: Henrich en Christoffer Kluckiste betaalden van 1550 tot 1559 schraapgeld als beenhouwer. Een Cordt Kluckiste staat van 1595 tot 1606 als beenhouwer te boek.

Volgens het belastingregister, dat sinds 1595 weer bewaard gebleven is, betaalden belasting:
- Cord Klukiste, van 1595 tot 1614,
evenals een
- Henrich Klukiste, van 1595 tot 1605.
Vanaf die tijd verdwijnt de naam Klukiste uit het belastingregister, en in de vanaf ongeveer 1650 bewaard gebleven kerkboeken komt de naam niet meer voor. Dat heeft alles te maken met de zogeheten "Rebellie van Höxter" in de jaren 1601 tot 1604. Het was een opstand van de niet bevoorrechte burgers tegen de patricische stadsraad. De broers Cordt en Henrich Klukiste deden mee aan de zijde van de opstandelingen. Höxter was bijna 3 jaar in handen van de opstandelingen. Ten slotte werd de stad met wapengeweld bevrijd van de opstandelingen, die in de kerker belandden. Hun rol bij de "Rebellie van Höxter" had grote gevolgen voor de zonen Klukiste. De opstandelingen werden, nadat de rebellie in de herfst van 1603 was neergeslagen, in de gevangenis van Höxter opgesloten, wachtend op hun proces, dat overigens steeds werd uitgesteld. Henrich Klugkist(e) wist op zondag 14 juli 1605 uit de gevangenis van Höxter te ontsnappen, vertrok naar Bremen, waar hij veilig was, en verwerft in 1606 daar het burgerschap. Hij huwt in 1608 Adelheid Dannemann en wordt een welvarend koopman. Cordt, waarschijnlijk de oudere van beide broers, en leider van de opstand, zat jarenlang in onmenselijke gevangenschap. In 1606 ontkwam ook hij, bracht zich in veiligheid naar het gebied van de landgraven van Hessen en ging van daaruit naar Groningen. Daar wordt hij: "Conradus Kluckiste uit Höxter aan de Weser", in 1607 aangesteld als leermeester aan het Weeshuis in Groningen.

De vraag wie de vader was van Henrich (1577-1662) bleef echter open staan.

Aanvullend onderzoek
Een van de door Jan Koers genoemde bronnen, waarvan hij aantekeningen had gevonden in de Genealogie Woldring, is het maandblad Boekzaal der geleerde Waerelt, november 1740. Bij nadere beschouwing blijkt deze bron veel meer informatie te bevatten dan bekend lijkt en verrassend genoeg antwoord geeft over de naam van de vader van Henrich (1577-1662).

In een uitgebreid artikel op de bladzijden 683-689 wordt niet alleen stilgestaan bij het overlijden van dominee Conradus Klugkist (1670-1740), maar is ook een aan de hand van familiegegevens opgetekende Genealogie betreffende de oudere generaties Klugkist. Een mijns inziens "gouden" vondst!

Tekst blz. 683 onderaan en blz. 684 bovenaan: "Zyn Eerw. was afkomstig uit een aanzienlyk Geslagte te Bremen; de oudtste Stamvader van deze Familie was (zo veel bekent is) Conradus Klugkist, wiens Zoon Henricus, naliet twee zonen Henricus en Conradus, Henricus wierdt Raadtsheer te Bremen, en teelde by Margareta Kammierer, zyn Zoon Henricus; die in des Vaders plaatse tot Raadsheer verkoren, uit Anna Duntzen naliet twe Zonen, Diderik en Arnoud, van welke de laatste noch in leven is. Doch Diderik is als Raadsheer te Bremen Overleden in ’t jaar. 1739 . nadat hy uit Elisabeth Saltzers gewonnen hadde ....". De opsomming gaat nog even door en geeft een goed zicht op de banden tussen de families in Groningen en Bremen.

Op bladzijde 684 midden onder is een hele paragraaf gewijd aan Conradus Klugkist (1611-1653). Vermeld staat: "Conradus Klugkist, Zoons-zoon van de eerstgenoemde Conradus, geboren den 11 Augustus 1611, was SS. M. Candid. en had zeer wel gestudeert, doch zich niet durvende onderstaan in ’t openbaar te spreken, vertrok uit Bremen naar de Provintsie van Stadt en Lande, en wierdt Schoolmeester in de Eexta, in ’t jaar 1692 (N.B. moet zijn 1642). Alwaar hy trouwde met Maria Spaeren van Roermonde, en gewan Siwert, die ook Schoolmeester wierdt in de Eexta, en Overleedt in ’t jaar 1722, nalatende uit Tryntjen Linthuis twe Zonen en vier Dochteren, van welke onze de oudste was, zynde geboren den 4 January (...) 1670."... enz.

Conclusie:
Dat Henricus Klugkist (1577-1662) zijn in 1611 oudste zoon Conrad noemt is dan ook geen toevalligheid.
Aangetoond is daarmee dat Heinrich Daniël Klugkist niet de vader van Henricus (1577-1662) en grootvader van Conradus (1611-1653) is.
Uit het onderzoek van Hedwig Klugkist (Bremen, 1966) is tevens duidelijk dat Henricus (1577-1662) niet in Bremen is geboren, maar in Höxter a/d Weser.

Gelet op bovenstaand gegevens, ga ik er vanuit dat de in het stadsarchief te Höxter bewaard gebleven belastingregister (vanaf 1595) vermelde Henrich Klukiste, die tot 1605 voor de belasting werd aangeslagen, de Henricus is die we vanaf 1606 als burger van Bremen terugvinden.

Ook is het aannemelijk dat de Cord(t) Klukiste die tot 1614 belasting betaalde niet de broer van Henrich (Henricus) is, maar naar alle waarschijnlijkheid hun vader, met als beroep beenhouwer. Vooralsnog zijn er onvoldoende aanwijzingen om een direct verband te kunnen leggen met de Henrich en Christoffer Kluuckiste die van 1550 tot 1559 schraapgeld betaalden. Ook de onderlinge relatie tussen deze Henrich en Christoffel is onduidelijk. Wel noemt Henrich Klugkist (1577-1662) een zoon Christoph.

Samenvattend:
"Stamvader" Cordt Klukiste zal op grond van het geboortejaar (1577) van zijn zoon Henrich (Henricus) en diens (waarschijnlijk) oudere broer Cord (Conradus) omstreeks 1575 te Höxter gehuwd zijn en circa 1550 in Höxter geboren. Naam echtgenote onbekend. Ouders onzeker.

Willem Vlietstra,
Berlicum, 20-11-2016

Kwartierstaat Rik & Lars van Roekel - Inleiding Naamlijst Bronnen

Puzzelstukje betreffende afstammingslijn Klugkist opgelost